Tài xế xe container được sát hạch và quản lý như thế nào?

Sau vụ xe container tông 21 xe máy dừng đèn đỏ khiến 4 người tử vong ở Long An, nhiều ý kiến quan tâm đến quá trình đào tạo, cấp giấy phép và quản lý tài xế điều khiển loại xe này.

VnExpress có cuộc trao đổi với ông Lương Duyên Thống, Vụ trưởng quản lý phương tiện người lái, Tổng cục Đường bộ (Bộ Giao thông Vận tải).

- Hiện toàn quốc có bao nhiêu trung tâm đào tạo tài xế container và quy trình sát hạch như thế nào, thưa ông?

- Trên cả nước có 30 cơ sở đủ điều kiện sát hạch cấp giấy phép lái xe hạng FC (điều khiển xe đầu kéo chở container), trong đó miền Bắc 18 trung tâm, còn lại ở miền Nam. Trong thực tế người được cấp giấy phép lái xe hạng này đều phải là các tay lái kỳ cựu, tuổi đời trên 24 và có thời gian hành nghề từ 3 năm trở lên hoặc có trên 50.000 km lái xe an toàn.

Xe container gây tai nạn ở Long An. Ảnh: Quỳnh Trần

Về quá trình đào tạo, người học tập trung tại cơ sở do Bộ Giao thông cấp phép và phải được kiểm tra chứng chỉ tốt nghiệp trước khi sát hạch; chứng chỉ này có thời hạn một năm.

Việc sát hạch cấp giấy phép lái xe hạng FC thực hiện tại các trung tâm đủ điều kiện hoạt động. Thí sinh thi lý thuyết trên máy tính; thi thực hành trên sân và đường giao thông. Quá trình thi đều có camera giám sát, lưu trữ tại trung tâm. Đơn vị này cũng có màn hình để công khai kết quả ngay khi thí sinh hoàn thành nội dung sát hạch.

Thời gian đào tạo lái xe các hạng của Việt Nam tương đương với Trung Quốc, dài hơn Hàn Quốc, Nhật Bản và Singapore. Tuy nhiên, hiện ở phần đào tạo lái xe đã bộc lộ nhược điểm khi nhiều lái xe tìm cách "lách luật", không thực hiện đủ thời gian quy định.

- Cả nước có bao nhiêu giấy phép lái xe hạng FC đã được cấp và Bộ giám sát hoạt động của tài xế container ra sao?

-

Số lượng giấy phép lái xe hạng FC đến thời điểm hiện tại là 156.972.

Bộ Giao thông giám sát xe kinh doanh vận tải hàng hóa nói chung và container nói riêng thông qua thiết bị giám sát hành trình, cụ thể là: vị trí xe trên bản đồ số, biển số xe, thông tin lái xe hiện tại (tên lái xe và số giấy phép lái xe), tổng số lần quá tốc độ, số lần và thời gian dừng đỗ, thời gian lái xe liên tục và thời gian lái xe trong ngày của lái xe đó...

Tuy nhiên để được lái xe quá thời gian quy định, nhiều tài xế không trung thực có thể tắt định vị hoặc không khai báo trước khi khởi hành; với những cách đối phó này thì phần mềm không thể kiểm soát.

Tổng cục đường bộ chưa có thống kê chính thức về các vụ tai nạn giao thông do xe container gây ra. Nhưng theo các báo cáo thì tỷ lệ tai nạn của xe container tương đồng với các loại hình phương tiện khác như xe khách, xe con.

- Nhiều vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng đã xảy ra trong thời gian qua liên quan đến xe container, mới đây là vụ ở Long An, theo ông đâu là nguyên nhân?

- Về nguyên nhân khách quan, xe container là loại phương tiện đặc biệt có kích thước lớn nên khi xảy ra tai nạn sẽ gây hậu quả nghiêm trọng hơn các loại phương tiện khác.

Nguyên nhân chủ quan ở đây tôi cho rằng thuộc về ý thức của người điều khiển phương tiện và chủ doanh nghiệp. Thông thường lái xe container là những người có tay nghề giỏi, kinh nghiệm lâu năm trong xử lý các tình huống nhưng họ lại phải lái xe đường dài liên tục khiến cơ thể mệt mỏi.

Nhiều tài xế không tuân thủ quy định về giờ lái xe hoặc dùng chất kích thích để giúp mình tỉnh táo hơn, đây là một nguyên nhân quan trọng dẫn đến tai nạn. Đơn cử vụ tai nạn ở Long An, theo thông tin ban đầu, tài xế có kinh nghiệm lái xe 7 năm nhưng xét nghiệm cho thấy dương tính với nồng độ cồn và chất ma túy.

Ngoài ra, xe container có phần thùng đằng sau rất lớn, nếu tài xế phanh gấp quá thì phần thùng mất chốt bay về phía cabin đe dọa tính mạng người ngồi bên trong. Vậy nên tôi được biết nhiều tài xế đã điều chỉnh cho phanh xe bớt nhạy để khi xảy ra tình huống phanh gấp, lực quán tính sẽ không đủ để thùng xe gây nguy hiểm cho họ. Trước mỗi kỳ kiểm tra, tài xế lại sửa phanh để qua mặt cơ quan chức năng.

Ở đây bên cạnh trách nhiệm của tài xế, tôi cho rằng trách nhiệm chủ yếu còn thuộc về các doanh nghiệp kinh doanh vận tải. Lái xe gắn liền với doanh nghiệp, nếu lái xe nghiệm ma túy thì chắc chắn doanh nghiệp sẽ là nơi biết đầu tiên.

Dòng xe container hàng trăm chiếc đi chung đường với các loại phương tiện khác trên đường phố Hải Phòng. Ảnh: Giang Chinh

- Về phía cơ quan quản lý nhà nước, đâu là bất cập trong việc quản lý tài xế xe container?

- Hiện quá trình tuần tra, kiểm soát của cảnh sát và thanh tra giao thông mới chỉ xem xét được trọng tải và nồng độ cồn. Còn về ma túy thì chưa có phương pháp kiểm tra nhanh trên đường, mới chỉ kiểm tra tài xế sử dụng ma túy hay không ở các đợt định kỳ.

Tuy việc khám sức khỏe định kỳ này đã được quy định rõ, song hình thức khám hiện tại vẫn bộc lộ kẽ hở mà tài xế ý thức kém có thể lợi dụng.

Thực ra vấn đề không chỉ quản lý tài xế mà quan trọng hơn là ràng buộc trách nhiệm doanh nghiệp, chủ xe. Nghị định 86 ban hành vừa qua đã thay đổi theo hướng này. Đơn cử nếu doanh nghiệp biết tài xế nghiện mà vẫn cử đi lái xe thì sẽ bị xử lý theo quy định.

Sắp tới cơ quan chức năng sẽ bổ sung một số quy định nằm nâng cao chất lượng đào tạo lái xe. Thứ nhất là có thiết bị giám sát thời gian học; quy định này thực chất đã có nhưng lâu nay chưa có cách kiểm soát dẫn đến nhiều người "lách luật". Chúng tôi sẽ lắp phần mềm nhận dạng buộc lái xe phải học đủ thời gian.

Thứ hai, bổ sung nội dung học kỹ năng xử lý tình huống bằng phần mềm mô phỏng. Thứ ba, yêu cầu học viên thực tập trên cabin tập lái mô phỏng giống như ngoài thực tế; học phần này cũng được lắp phần mềm định dạng.

- Ông có đề xuất nào để để hạn chế tai nạn do xe tải, xe container gây ra?

- Việc đảm bảo an toàn giao thông, hạn chế xảy ra tai nạn là trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân và toàn xã hội. Để hạn chế đến mức thấp nhất khả năng dẫn đến tai nạn, điều quan trọng nhất là ý thức của người lái xe; các tài xế phải nghiêm chỉnh chấp hành quy định pháp luật trong lĩnh vực vận tải hàng hóa và quy tắc tham gia giao thông đường bộ; tuyệt đối không sử dụng chất kích thích, ma túy.

Doanh nghiệp vận tải có trách nhiệm thực hiện đúng quy định về an toàn giao thông trong quá trình hoạt động; theo dõi và kiểm tra sức khỏe thường xuyên đối với tài xế, đảm bảo tình trạng kỹ thuật của phương tiện.

Thời gian tới, Bộ Giao thông sẽ bổ sung chế tài theo hướng tăng nặng xử phạt đối với doanh nghiệp cũng như tài xế cố tình coi thường quy định pháp luật.

Khoảng 15h30 ngày 2/1, Phạm Thành Hiếu (32 tuổi, quê Long An) lái xe đầu kéo chở hai thùng container loại 20 feet trên Quốc lộ 1A, hướng từ miền Tây về TP HCM. Đến ngã tư Bình Nhựt, đoạn gần cầu Bến Lức, tỉnh Long An, xe bất ngờ tông hàng loạt xe máy dừng đèn đỏ phía trước.

Chiếc container tiếp tục chạy tới cuốn nhiều xe máy khác vào gầm, kéo đi khoảng 150 m mới dừng lại. Tai nạn làm 4 người chết (3 nam, một nữ), 16 người khác bị thương. 21 xe máy bị biến dạng.

Ngày 3/1, cơ quan điều tra đã khởi tố bị can, bắt tạm giam tài xế Hiếu về hành vi Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ.

Ông Khuất Việt Hùng: Chưa có con số chính thức về tài xế nghiện ma túy Chia sẻ về con số 38% tài xế container sử dụng ma túy, Phó Chủ tịch thường trực Ủy ban An toàn giao thông quốc ...

Tài xế ngủ gật, xe đầu kéo \'cày nát\' 20 m dải phân cách trên quốc lộ 1 Lưu thông đến Thanh Hóa, xe đầu kéo biển số Hưng Yên mất lái tông dải phân cách rồi lật ngang. Tài xế cho biết ...

Giảm tài xế "xe điên" gây tai nạn thảm khốc: 5 việc làm ngay Cựu sỹ quan cao cấp công an Nguyễn Thành Lập góp kiến, để hạn chế số người lái xe “ô tô điên”cần quan tâm đội ...

Tài xế ôtô chở 20 sinh viên lao xuống vực khai "xe mất phanh" Nhà chức trách địa phương nói xe chở sinh viên lao xuống vực ở đèo Hải Vân đã mắc vào cây rừng nên "phần nào ...