Quỹ nhà ở quốc gia: Người trẻ, người thu nhập thấp thêm hy vọng có nhà

Giải pháp đột phá để người trẻ, thu nhập thấp có nhà

Bà Đỗ Thu Hằng - Giám đốc Cấp cao Bộ phận Nghiên cứu & Tư vấn của Savills Hà Nội cũng nhận định, Quỹ nhà ở quốc gia có thể là giải pháp tạo điều kiện để người dân tiếp cận nhà ở thương mại giá rẻ và nhà ở xã hội, gia tăng khả năng tiếp cận sở hữu nhà của người lao động.

Mô hình Quỹ nhà ở quốc gia không những có thể đóng vai trò lớn trong việc giải quyết vấn đề an cư, giải quyết nhu cầu nhà ở và ổn định cuộc sống cho người lao động thu nhập trung bình thấp, mà còn thúc đẩy thị trường phát triển theo hướng bền vững hơn.

Để phát huy hiệu quả Quỹ nhà ở quốc gia, cần xác định mục tiêu rõ ràng, đa dạng hóa nguồn vốn và tăng cường quản lý minh bạch.

Quỹ cần tập trung hỗ trợ tài chính cho người dân có nhu cầu mua hoặc thuê nhà với mức giá phù hợp. Trên thực tế, nhiều người lao động có thu nhập trung bình thấp không đáp ứng đủ điều kiện để mua nhà ở xã hội nhưng cũng không đủ khả năng tài chính để sở hữu nhà ở thương mại, đặc biệt tại các đô thị lớn.

Quỹ nhà ở quốc gia sẽ giúp nhiều người có cơ hội sở hữu nhà. (Ảnh: Báo chính phủ)

Bên cạnh nguồn đóng góp từ người lao động, doanh nghiệp và ngân sách Nhà nước, để Quỹ nhà ở quốc gia hoạt động bền vững, cần khuyến khích các doanh nghiệp bất động sản tham gia. Đổi lại, Nhà nước có thể áp dụng các chính sách ưu đãi như miễn giảm thuế, hỗ trợ tài chính… nhằm thu hút đầu tư vào phân khúc nhà ở xã hội.

Ông Nguyễn Quang Huy, CEO khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi, nhận xét, thành lập quỹ nhà ở quốc gia là quyết sách đúng đắn, hợp lý và mang tầm chiến lược. Nếu triển khai thành công, quỹ nhà ở quốc gia chắc chắn sẽ trở thành giải pháp đột phá trong việc đảm bảo an sinh xã hội và phát triển đô thị bền vững.

"Quỹ nhà ở quốc gia sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo điều kiện cho người dân vay mua nhà với lãi suất thấp, trả góp dài hạn, giúp họ tiếp cận nhà ở mà không bị áp lực tài chính quá lớn. Quỹ cũng hỗ trợ phát triển nhà ở cho thuê giá rẻ để phục vụ nhóm đối tượng chưa có khả năng mua nhà ", ông Huy nhìn nhận.

Đồng quan điểm, Tiến sỹ Nguyễn Văn Đính - Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam nói, thực tế cho thấy thị trường bất động sản phát triển lệch pha, thiếu hụt nghiêm trọng nhà ở giá rẻ, nhà ở xã hội. Trong bối cảnh đó, việc thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia được xem là giải pháp đột phá giúp giải quyết nhu cầu nhà ở cho các đối tượng chính sách, người lao động thu nhập thấp, đảm bảo an sinh xã hội, tạo điều kiện để người dân "an cư lạc nghiệp".

Đồng thời, quỹ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, đặc biệt là tại các khu công nghiệp, đô thị lớn và khắc phục tình trạng lệch pha cung - cầu, đảm bảo tính bền vững của thị trường bất động sản.

TS Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh cũng cho rằng, hiện nay trong bối cảnh đô thị hoá mạnh mẽ, giá bất động sản tăng cao trong khi mức thu nhập của người dân còn hạn chế, nhiều người dân, nhất là những người có thu nhập trung bình, thấp, người trẻ khó có cơ hội tạo lập chốn an cư.

Do đó, việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia không chỉ là giải pháp mang tính thời điểm mà còn là hướng đi chiến lược đóng vai trò lớn trong việc đảm bảo an sinh xã hội, giải quyết vấn đề an cư và ổn định cuộc sống cho người dân có thu nhập trung bình, thấp tại các đô thị, nhất là tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM…

Bên cạnh đó, quỹ này ra đời sẽ kéo theo việc bổ sung nguồn cung nhà ở giá rẻ cho thị trường, từ đó góp phần thúc đẩy phát triển bền vững thị trường bất động sản, kéo giảm sự chênh lệch giữa phân khúc nhà ở cao cấp và nhà ở giá rẻ hiện khá lớn.

Làm thế nào để quỹ hoạt động hiệu quả?

Bà Đỗ Thu Hằng cho rằng, để Quỹ nhà ở quốc gia vận hành hiệu quả, cần có cơ chế quản lý chặt chẽ và minh bạch nhằm tránh thất thoát, tham nhũng và đảm bảo sử dụng đúng mục đích.

Việc phát triển Quỹ nhà ở quốc gia dự kiến sẽ chỉ có hình thức cho thuê.

Một số giải pháp có thể áp dụng bao gồm: Ban hành quy định cụ thể về cách thức huy động, quản lý và phân bổ quỹ; quy định tiêu chuẩn nhà ở nhằm tránh tình trạng xây dựng kém chất lượng; đặt ra các điều kiện ràng buộc để ngăn chặn đầu cơ, sử dụng sai mục đích; xây dựng cổng thông tin điện tử công khai về các khoản thu - chi, danh sách thụ hưởng, tiến độ dự án; và thiết lập cơ chế giám sát độc lập, cho phép người dân cũng như các tổ chức xã hội theo dõi hoạt động của quỹ.

Ông Nguyễn Quang Huy cũng đề xuất, để vận hành được quỹ, cần nguồn vốn đa dạng, huy động sự tham gia của các thành phần kinh tế.

"Ngân sách Nhà nước sẽ đóng vai trò chủ lực trong giai đoạn đầu triển khai. Ngoài ra cần sự đóng góp của người dân theo mô hình bảo hiểm xã hội, mỗi người dân có thể đóng góp một số tiền nhất định hằng tháng để hình thành nguồn vốn chung và khi cần mua nhà có thể được hỗ trợ tài chính.

Bên cạnh đó, cũng có thể tận dụng nguồn vốn giá rẻ từ các quỹ phát triển đô thị và nhà ở như nguồn vốn ODA và vay ưu đãi từ các tổ chức tài chính quốc tế hoặc từ ngân hàng, phát hành trái phiếu để thu hút dòng vốn đầu tư dài hạn...", ông Huy nhìn nhận.

TS Võ Trí Thành lại cho rằng, nguồn lực từ ngân sách Nhà nước sẽ đóng vai trò là “vốn mồi” - yếu tố then chốt giúp Quỹ nhà ở quốc gia vận hành hiệu quả. Đây là nguồn vốn nền tảng giúp tạo niềm tin, kích thích sự tham gia của các thành phần kinh tế khác vào quá trình phát triển quỹ.

Ngoài ra, theo ông Thành, cần thay đổi cách tiếp cận theo hướng biến việc phát triển nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ thành một cơ hội đầu tư thực sự, thay vì chỉ là một nhiệm vụ mang tính trách nhiệm. Điều này có thể thực hiện bằng cách tạo động lực kinh tế thông qua các chính sách ưu đãi như giảm tiền sử dụng đất, rút ngắn thời gian cấp phép, hỗ trợ vốn vay ưu đãi với lãi suất thấp và đơn giản hóa thủ tục hành chính.

“Nếu có chính sách hợp lý, sự tham gia của doanh nghiệp để phát triển phân khúc nhà ở này chắc chắn sẽ tăng mạnh”, ông Thành nhấn mạnh.

Song song với việc huy động vốn, theo ông Lê Hoàng Châu, cách thức vận hành quỹ sao cho đến đúng đối tượng và đúng mục đích cũng rất quan trọng. Các khoản vay ưu đãi từ quỹ cần được thiết kế linh hoạt để phù hợp với khả năng chi trả của các nhóm đối tượng được thụ hưởng, kèm theo những quy định rõ ràng để đảm bảo nguồn lực từ quỹ không sử dụng sai mục đích, tránh tình trạng trục lợi chính sách.

Mặt khác, nhà ở giá rẻ phải đi kèm với các cơ chế kiểm soát giá bán và quyền sở hữu để tránh tình trạng đầu cơ. Việt Nam có thể áp dụng mô hình thuê mua nhà hoặc quy định về thời gian sở hữu tối thiểu để đảm bảo quỹ nhà ở giá rẻ không bị lợi dụng vào mục đích đầu cơ.

TS Nguyễn Văn Đính khẳng định, mô hình Quỹ nhà ở quốc gia được đánh giá là khả thi đối với Việt Nam. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả lâu dài, cần có thiết kế phù hợp với đặc thù thị trường và nguồn lực tài chính trong nước. Trước hết, Nhà nước cần có quy hoạch và quỹ đất rõ ràng để phát triển quỹ nhà ở này. Việc sử dụng hiệu quả quỹ đất công, kết hợp với các chính sách ưu đãi, sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng các dự án nhà ở phù hợp với nhu cầu người dân.

Không chỉ cần nguồn lực từ Nhà nước, quỹ này cũng cần có sự chung tay của người lao động thông qua việc đóng góp một phần nhỏ từ tiền lương vào quỹ nhà ở quốc gia. Đây là giải pháp mang tính xã hội hóa cao, thể hiện trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với cộng đồng.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp bất động sản cũng cần có trách nhiệm trong việc phát triển nhà ở xã hội. Việc trích một phần lợi nhuận từ các dự án nhà ở thương mại để xây dựng nhà ở xã hội hoặc nhà ở cho thuê sẽ góp phần giải quyết vấn đề nhà ở cho người lao động có thu nhập thấp.

"Các khu công nghiệp cần phải gắn trách nhiệm của mình với việc xây dựng nhà ở cho công nhân. Việc phó mặc vấn đề này cho chính quyền địa phương đã gây ra nhiều hệ lụy về an sinh xã hội, môi trường và an ninh trật tự. Các doanh nghiệp cần tham gia vào việc phát triển hạ tầng đô thị, hạ tầng nhà ở và dịch vụ thương mại hoặc đóng góp tài chính để Nhà nước thực hiện các dự án này" – ông Đính nhận định.

Chia sẻ về Quỹ nhà ở quốc gia, bà Tống Thị Hạnh, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho biết, dự kiến quỹ sẽ chỉ có hình thức cho thuê. Lớp trẻ luôn có nhu cầu về nhà ở xã hội. Yêu cầu đặt ra là phát triển nhà ở xã hội nhưng lại phải tiết kiệm về nguồn lực đất đai, đúng đối tượng có nhu cầu nhà ở thực sự.

"Nếu chúng ta tập trung quỹ nhà ở xã hội cho thuê thì đồng nghĩa quỹ nhà ở sẽ được sử dụng luân phiên. Sau một thời gian, họ sẽ cho thuê lại khi đã có điều kiện mua nhà ở thương mại. Điều này thúc đẩy sự phát triển bền vững an sinh xã hội như chỉ đạo của Đảng và Nhà nước", bà Hạnh chia sẻ.

Bộ Xây dựng đã và đang thu hút nguồn lực đầu tư của các doanh nghiệp, tổ chức xã hội cùng gánh vác, chia sẻ với Nhà nước. Nếu mỗi người dân, doanh nghiệp cùng chung tay đồng hành như chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát thì chắc chắn sẽ thành công.

"Đồng thời, về dài hạn, nếu hình thành được quỹ nhà ở ổn định, chúng ta không phải hằng ngày, hằng giờ đau đáu lo về quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội. Tóm lại, Nghị định này vừa giải quyết nhu cầu, vừa giải bài toán quỹ đất", bà Hạnh nhấn mạnh.