Nhiều bệnh nhân hậu COVID-19 bị hoại tử, tiêu xương vùng mặt

Theo PGS.TS Trần Minh Trường, nguyên Phó Giám đốc BV Chợ Rẫy, trong 11 ca nhập viện với chẩn đoán: cốt tuỷ viêm xương hàm mặt, hoặc cốt tuỷ viêm xương nền sọ. Trong đó, 8 ca có các triệu chứng giống nhau và cực kỳ khó chữa.

Các biểu hiện chủ yếu của bệnh nhân (BN) là đau đầu, nghẹt mũi, sưng mắt, má và các ca này đều nhiễm COVID-19 trong năm 2021. Khi vào các BN đều có biểu hiện nặng tổn thương của sọ, xoang, hàm mặt, lan rộng. Do bệnh của các BN đều liên quan liên chuyên khoa nên được Ban Giám đốc chỉ đạo hội chẩn gồm: Khoa Tai mũi họng, Ngoại thần kinh, khoa Bệnh Nhiệt đới, khoa Giải phẫu bệnh,…

Trường hợp 1 là: BN Âu Tố L. (sinh 1977), ngụ tại TP Hồ Chí Minh, bị nhiễm COVID-19 vào tháng 11/2021, tới tháng 3/2022, BN có tình trạng đau đầu, nghẹt mũi, sưng mặt và chẩn đoán viêm xoang. Tháng 5/2022, BN đã được mổ xoang tại một BV tại TP Hồ Chí Minh nhưng sau khi về, BN bị đau đớn kinh khủng vùng mặt và nhập viện Chợ Rẫy.

Điều khiến các bác sĩ (BS) “choáng” là khi chụp phim lên thấy tổn thương xoang sàng sọ. BN sưng vùng mặt bên trái kèm vùng mắt thái dương. Xương gò má bị hoại tử kèm mờ xoang hàm hai bên. Mất hẳn đi một vùng xương thái dương… BS phẫu thuật mở xoang hàm, lấy hết xương hoại tử vùng này. BS đã thực hiện cấy kháng sinh đồ và cấy nấm từ mẫu phẩm của BN.

BN thứ 2 là: Phan Thị H (sinh năm 1962, ngụ Tây Ninh), BN này nhiễm COVID-19 tháng 12/2021. Tháng 2/2022 nhập vào BV Chợ Rẫy với tình trạng đau đầu, sưng mặt bên trái. BN này cũng được phẫu thuật xoang trước đó tại một BV trong TP Hồ Chí Minh ( tháng 5/2022) và sau đó nhập viện Chợ Rẫy do thấy sưng mặt, sưng mắt, đau đầu nhiều.

Kết quả chụp CT cho thấy, sưng mắt trái và có một vết rò mủ bên trái. Xoang mờ và tổn thương khẩu cái, vùng xương trán. Khi phẫu thuật mở phần sọ trán thấy phần xương hoại tử và tràn mủ, đã lan sang phần màng não. BS lấy sạch mủ tại các vùng tổn thương.

BN thứ 3 là chị Nguyễn Thị T (SN 1959, ngụ tại Khánh Hoà). BN nhiễm COVID-19 năm 2021 và tới tháng 2/2022 cũng thấy đau đầu, sưng mắt phải và được chuyển vào BV Chợ Rẫy. BN lúc đầu được chẩn đoán viêm đa xoang và theo dõi u não. Qua kết quả chiếu chụp cho thấy, các xoang đều đầy chứa dịch. Khi phẫu thuật nội soi phát hiện phần hốc mũi BN này bị hoại tử. Ekip phải phẫu thuật mở sọ trán lấy sạch phần xương hoại tử…

PGS.TS Phạm Minh Trường nhận định: “Các ca bệnh lý trên là những trường hợp rất khó. Không có tiền sử bệnh tai mũi họng nhưng bệnh lý tổn thương ở các vùng đầu, mặt rất nặng, gây nguy hiểm tính mạng. 11 ca đều có tình trạng viêm xoang, viêm xương tuỷ, xương sọ nguyên nhân do các loại nấm và vi trùng. 2 ca /11 ca này đã tử vong. Các BN này đều đã được điều trị kháng sinh, phẫu thuật ở một số cơ sở y tế khác trước đó nhưng chưa hết bệnh lý. Họ tìm tới BV Chợ Rẫy khi có tình trạng đau đớn: Đau đầu, đau mắt, đau răng…

Cũng theo BS Trường, việc chẩn đoán ra bệnh và buộc phải ra y lệnh mổ với các BN, nhưng BN than phiền là đã mổ rồi sao không hết bệnh. Nhưng với những tổn thương trên cơ thể của các BN như: Viêm xoang, viêm hoại tử xương vùng hàm mặt và xương sọ mặt do nấm Candida, do vi trùng… nếu không mổ, lấy hết sạch các mô và xương hoại tử bên trong, họ sẽ tử vong. Trong đó, cần can thiệp của nhiều chuyên khoa: đặc biệt là Phẫu thuật thần kinh và Hồi sức.

Khi xuất hiện hàng loạt BN trên, các BS BV Chợ Rẫy đã tìm hiểu và được biết, ghi nhận của Y văn thế giới, từ tháng 5/2021 – 5/2022 trong các báo cáo của Ấn độ, châu Âu và Mỹ xuất hiện tình trạng bùng phát các ca bệnh trên thế giới trong thời gian diễn ra dịch COVID-19 vào cuối năm 2020, đầu năm 2021 (ở chủng Delta).

Trong đó, bệnh nhân có đái tháo đường, có dùng thuốc corticoid kèm theo mắc COVID 19 đã xuất hiện nhiều bệnh lý đau vùng hàm mặt, dù không có tiền căn bệnh lý tai mũi họng hay răng hàm mặt trước đó. Các kiểm tra cho thấy đều có tình trạng tắc mạch (do COVID-19) dẫn tới hoại tử xương và bội nhiễm nấm hay vi trùng như các ca mà BV Chợ Rẫy đã gặp trong 2 tháng qua.

Cũng theo TS.BS Nguyễn Ngọc Khang, Phó Khoa Ngoại thần kinh BV Chợ Rẫy: “Cốt tuỷ viêm xương hàm mặt” (xảy ra ở xương hàm trên, xương khẩu cái, xương hốc mũi; hay “Cốt tuỷ viêm xương nền sọ” (xảy ra trên xương bướm, xương chẩm, vùng xương thái dương, xương trán. Nhưng rất hiếm khi xảy ra trên những bệnh nhân có tiền sử viêm tai hay răng. Hiện tại cũng chưa có phác đồ chuẩn của Bộ Y tế về điều trị cho những ca bệnh lý này.

Các BS phẫu thuật lấy hết xương viêm, hoại tử, cho BN dùng kháng sinh, sử dụng thuốc kháng nấm. Nhưng sẽ phải tái khám mỗi tháng để theo dõi chặt chẽ cho tới 6 tháng sau. Do đó, theo các BS khuyến cáo tất cả các bệnh nhân sau khi mắc COVID-19 mà có triệu chứng nhức đầu, viêm xoang từ 6-8 tháng cần chụp CT scan sọ não. Việc điều trị cần được giải thích cặn kẽ cho người bệnh và gia đình.

https://cand.com.vn/y-te/nhieu-benh-nhan-hau-covid-19-bi-hoai-tu-tieu-xuong-vung-mat-i660076/