Gan là một trong những cơ quan quan trọng nhất của cơ thể, đóng vai trò như một “nhà máy lọc” giúp loại bỏ độc tố, chuyển hóa chất dinh dưỡng và sản xuất các chất cần thiết. Tuy nhiên, gan rất dễ bị tổn thương bởi nhiều tác nhân khác nhau, từ thói quen sinh hoạt đến các bệnh lý tiềm ẩn. Viêm gan virus hay lạm dụng rượu bia là những nguyên nhân phổ biến, nhưng còn nhiều yếu tố khác mà chúng ta cần lưu ý để bảo vệ "lá gan vàng" của mình.

Thói quen và tác nhân bên ngoài

Rượu bia từ lâu đã được biết đến là kẻ thù số một của gan. Uống quá nhiều rượu khiến gan phải làm việc cật lực để chuyển hóa cồn, dẫn đến tổn thương tế bào và hình thành sẹo, gây nên xơ gan. Khi gan bị xơ, chức năng của nó suy giảm nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến suy gan.

Bên cạnh rượu bia, việc lạm dụng thuốc cũng là một mối đe dọa lớn. Các loại thuốc giảm đau thông thường như paracetamol nếu dùng quá liều hoặc kéo dài có thể gây ngộ độc gan cấp tính. Trong các loại thuốc này chứa một chất chuyển hóa có tên là NAPQI, gây hại trực tiếp cho tế bào gan. Nguy cơ này càng cao hơn ở những người đã có bệnh nền về gan hoặc thường xuyên uống rượu bia.

Một tác nhân nguy hiểm khác mà nhiều người không ngờ tới là ngộ độc nấm. Ăn phải một số loại nấm độc như Amanita phalloides (nấm tán bay), chứa độc tố có thể gây suy gan cấp tính chỉ trong vài ngày. Do đó, cần hết sức thận trọng khi sử dụng nấm không rõ nguồn gốc. Tình trạng sốc nhiễm trùng do cơ thể bị nhiễm trùng quá mức cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng gan.

Các bệnh lý tiềm ẩn

Không chỉ do tác nhân từ bên ngoài, gan cũng có thể bị tổn thương bởi những bệnh lý di truyền hoặc tự miễn.

Bệnh Wilson là một trong những bệnh lý di truyền hiếm gặp. Khi mắc bệnh này, cơ thể không thể đào thải đồng, khiến kim loại này tích tụ trong gan và các cơ quan khác. Lượng đồng dư thừa sẽ gây tổn thương tế bào gan, dẫn đến xơ gan và suy gan. Việc điều trị bệnh Wilson thường bao gồm dùng thuốc để thải đồng và thay đổi chế độ ăn uống, giảm thực phẩm chứa đồng.

Tương tự, bệnh thừa sắt là một rối loạn di truyền khác, khiến cơ thể hấp thụ và dự trữ quá nhiều sắt. Lượng sắt dư thừa này cũng sẽ tích tụ trong các cơ quan nội tạng, bao gồm cả gan, gây tổn thương và dẫn đến suy gan.

Một bệnh lý khác cũng có thể ảnh hưởng đến gan là viêm đường mật xơ cứng nguyên phát. Đây là bệnh phổ biến ở nam giới trẻ tuổi, gây tổn thương các ống dẫn mật, làm tắc nghẽn dòng chảy của mật và gây hại cho gan. Các triệu chứng thường gặp của bệnh này bao gồm ngứa, vàng da, vàng mắt và mệt mỏi.

Ngoài ra, các bệnh tự miễn như lupus ban đỏ khi tiến triển nặng cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng của gan và các cơ quan khác trong cơ thể.

Khi gan bị suy yếu: Phương pháp điều trị

Nếu chẳng may gan đã bị tổn thương nghiêm trọng, cần có phương pháp điều trị kịp thời. Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ bệnh, các bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp khác nhau.

Nhận diện và phòng tránh các tác nhân gây suy yếu gan
Tình trạng sốc nhiễm trùng cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng gan

Đối với bệnh xơ gan hoặc suy gan, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để kiểm soát bệnh. Trong một số trường hợp, nếu chỉ có một phần gan bị bệnh, phẫu thuật cắt bỏ một phần gan có thể là giải pháp. Gan là cơ quan có khả năng tái tạo, do đó phần gan khỏe mạnh còn lại sẽ phát triển trở lại.

Tuy nhiên, đối với những trường hợp suy gan nghiêm trọng, ghép gan là phương pháp điều trị hiệu quả nhất. Bệnh nhân sẽ được thay thế lá gan bị suy yếu bằng một lá gan khỏe mạnh từ người hiến tặng.

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và nguyên nhân gây tổn thương gan là vô cùng quan trọng. Hãy chủ động bảo vệ gan bằng cách hạn chế rượu bia, sử dụng thuốc đúng liều, và đặc biệt là kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn. Bảo vệ gan chính là bảo vệ sức khỏe tổng thể của bạn.

 https://thoibaonganhang.vn/nhan-dien-va-phong-tranh-cac-tac-nhan-gay-suy-yeu-gan-170707.html

Ngày đăng: 08:49 | 25/09/2025

H. Thanh / thoibaonganhang.vn