Nghiện mạng xã hội - Sự lãng phí âm thầm

Tuy nhiên, việc này tưởng chừng vô hại nhưng lại tiềm ẩn nhiều hệ lụy khó lường. Khi mạng xã hội chi phối thời gian, cảm xúc và hành vi, nó không còn là công cụ kết nối mà trở thành nguyên nhân gây ra sự lãng phí nghiêm trọng, từ sức khỏe, thời gian, tài chính đến nhân cách và chất lượng sống.

Sau kỳ nghỉ hè vừa qua, con gái 17 tuổi của chị N.T.H, phường Thanh Xuân, phải nhập viện vì rối loạn lo âu nặng do nghiện mạng xã hội. Trước đó, cô bé gần như “ôm” điện thoại suốt ngày, kể cả khi ăn, ngủ. Em thường xuyên thức khuya để lướt mạng đến kiệt sức nhưng chỉ cần điện thoại báo tin nhắn hay thông báo, lập tức tỉnh dậy để kiểm tra. Khi bị giới hạn thời gian dùng điện thoại xuống còn 3 tiếng mỗi ngày, em trở nên cáu gắt, bực bội và tìm cách lén lút sử dụng khi không có người lớn ở nhà.

Đây không phải là trường hợp cá biệt. Tiến sĩ Nguyễn Thị Mai Hương (Viện Đào tạo Y học dự phòng và y tế công cộng, Trường Đại học Y Hà Nội) cảnh báo, việc thanh thiếu niên sử dụng mạng xã hội không chỉ là thói quen giải trí đơn thuần mà còn tác động trực tiếp đến hoạt động của thùy trán - vùng não chịu trách nhiệm ghi nhớ chi tiết, lập kế hoạch và sắp xếp công việc theo thứ tự ưu tiên. Khi não bộ quen với việc ưu tiên mạng xã hội, các hoạt động quan trọng khác trong đời sống hằng ngày dần bị đẩy xuống thứ yếu, làm lệch cán cân thời gian và ảnh hưởng lâu dài đến khả năng tổ chức cuộc sống.

Các chuyên gia tâm lý cũng cho rằng, việc nhiều người sử dụng mạng xã hội thường xuyên vào những khung giờ nghỉ ngơi như trong bữa ăn, giờ đi ngủ hay giờ nghỉ trưa đã làm đảo lộn đồng hồ sinh học, dẫn đến hàng loạt triệu chứng như: Đầy bụng, khó tiêu, chán ăn, đau dạ dày - đại tràng... Đặc biệt, việc lướt Facebook trước khi ngủ khiến người dùng khó vào giấc, dễ tỉnh giữa đêm, ngủ không sâu, kéo theo cảm giác mệt mỏi, suy nhược vào ngày hôm sau.

Không chỉ vậy, hiện nay, mạng xã hội trở thành một kênh thông tin lớn nhưng lại không có cơ chế kiểm chứng nội dung hiệu quả. Điều đó khiến người dùng tiếp xúc với lượng lớn thông tin sai lệch, giật gân, thậm chí độc hại. Tình trạng tiếp nhận các tin giả, những bình luận tiêu cực hoặc nội dung mang tính tẩy chay, công kích dễ khiến người dùng rơi vào trạng thái lo âu, căng thẳng kéo dài.

Thậm chí, người nghiện mạng xã hội thường phụ thuộc cảm xúc vào phản ứng của người khác. Việc bị “phớt lờ” trên mạng có thể gây tổn thương tương đương với sự từ chối ngoài đời thật. Có những bạn trẻ chia sẻ rằng, mỗi ngày phải đăng đến 10-15 bài lên mạng xã hội để duy trì hình ảnh “hoàn hảo” với bạn bè và người theo dõi. Do đó, không ít người sẵn sàng chi tiêu vượt khả năng, vay mượn hoặc phụ thuộc tài chính vào cha mẹ để mua sắm hàng hiệu, đi du lịch xa hoa chỉ để có ảnh đẹp đăng trên mạng xã hội…

Đáng lo ngại, việc thay thế giao tiếp trực tiếp bằng tương tác “ảo” làm giảm khả năng kết nối xã hội thực, đẩy người dùng vào trạng thái cô đơn, thiếu chia sẻ, ngại tiếp xúc. Những lời bình luận ác ý, sự so sánh ngoại hình hay thành tích cá nhân trên mạng cũng dễ khiến người dùng cảm thấy tự ti, buồn bã, thậm chí tuyệt vọng…

“Có thể phát hiện chứng nghiện mạng xã hội qua các dấu hiệu như không quan tâm đến các hoạt động khác ngoài màn hình, thường xuyên bị hút vào màn hình, ngay cả khi không sử dụng. Những người trẻ nghiện mạng xã hội sẽ ngại giao tiếp, tăng nguy cơ trầm cảm, lo âu, tăng ý định tự tử, gây ra khó ngủ, đau đầu, chán ăn hay lạm dụng chất kích thích…”, Tiến sĩ Nguyễn Thị Mai Hương lưu ý.

Đồng quan điểm trên, bác sĩ Nguyễn Khắc Dũng (Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương) cho rằng, nghiện mạng xã hội là một dạng nghiện hành vi, nguy hiểm không kém nghiện rượu, thuốc lá hay ma túy. Để ngăn chặn tình trạng này, mỗi người cần thiết lập kế hoạch sinh hoạt khoa học, ưu tiên các công việc quan trọng như học tập, công tác, chăm sóc sức khỏe. Cần dành thời gian vận động, đặc biệt vào những thời điểm dễ bị cám dỗ vào mạng xã hội và tận dụng cơ hội giao tiếp trực tiếp thay vì nhắn tin, trò chuyện qua mạng. Khi có biểu hiện nghiện hoặc tổn thương tâm lý, người dùng cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được hỗ trợ kịp thời.

Chúng ta đang sống trong thế giới thực, đừng để thế giới “ảo” chi phối, lãng phí quá nhiều thời gian, cảm xúc và cuộc sống. Hãy coi mạng xã hội là công cụ để kết nối và hỗ trợ cuộc sống chứ không phải là nơi thay thế cuộc sống thật.

https://hanoimoi.vn/nghien-mang-xa-hoi-su-lang-phi-am-tham-718234.html