Mỹ phẩm giả, kém chất lượng rao bán trên không gian mạng: Không thể "thả nổi"

Hàng hóa thường được người bán quảng cáo là “xách tay từ Hàn Quốc, Nhật Bản...”, “hàng nội địa cao cấp”, “100% thiên nhiên”, “trắng da, hết nám sau 7 ngày”... Nhưng rất nhiều sản phẩm sau đó được chứng minh là hàng giả, nhái, kém chất lượng đòi hỏi cơ quan chức năng tiếp tục siết chặt việc quản lý, không để rơi vào tình trạng thả nổi.

Liên tiếp thu hồi mỹ phẩm vi phạm

Chỉ trong ba tuần gần đây, Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) liên tục ra quyết định đình chỉ lưu hành và thu hồi nhiều sản phẩm mỹ phẩm vi phạm quy định. Cụ thể, kem nghệ E150 (hộp 1 tuýp 20g, số tiếp nhận 287/22/CBMP-BN, số lô 01, ngày sản xuất: 2-1-2024, hạn sử dụng: 1-2029) do Công ty TNHH Tân Hà Lan (Hà Nội) chịu trách nhiệm và chi nhánh tại Bắc Ninh sản xuất bị thu hồi vì ghi nhãn và hướng dẫn sử dụng gây hiểu lầm rằng sản phẩm có công dụng điều trị như “hết mụn”, “hết rạn da”, “hết thâm”, “cho làn da mịn trắng sáng như vầng Thái Dương"...

Tương tự, lô sữa rửa mặt hạt mơ Episode BM Beaumore (tuýp 120g, số lô HM25, ngày sản xuất: 2-1-2025, hạn sử dụng: 3 năm) do Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Khang Thịnh (thành phố Hồ Chí Minh) chịu trách nhiệm, bị đình chỉ lưu hành sau khi mẫu kiểm nghiệm phát hiện chứa Methylparaben và Propylparaben - hai chất bảo quản không nằm trong công thức đã công bố. Đáng lo ngại hơn là vụ việc giả mạo sản phẩm Lactacyd Baby Extra Milky - thương hiệu của Công ty cổ phần Sanofi Việt Nam (thành phố Hồ Chí Minh). Ba sản phẩm bị phát hiện làm giả có nhiều dấu hiệu bất thường như bao bì, phông chữ, nắp chai khác với hàng thật; ký hiệu ngày sản xuất in sai là “MGF” thay vì “MFG”; số lô in thường thay bằng in laser; một số sản phẩm không có số lô; mùi hương khác biệt rõ rệt… Đáng chú ý, những sản phẩm trên được rao bán tràn lan trên mạng xã hội, trong đó có hình thức livestream.

Trước thực tế trên, Tiến sĩ Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) thẳng thắn chỉ ra, lợi nhuận lớn là lý do khiến mỹ phẩm trở thành miếng mồi béo bở cho các đối tượng làm giả, làm nhái. Thêm vào đó, xu hướng sản xuất và kinh doanh mỹ phẩm handmade (tự chế), homemade (nhà làm) nở rộ trong những năm gần đây khiến công tác quản lý càng thêm phức tạp. “Nhiều người tiêu dùng chưa nhận thức đúng về tác hại của việc sử dụng sản phẩm không rõ nguồn gốc, chưa được cấp phép, vẫn mua vì giá rẻ. Chính tâm lý này đang tiếp tay cho vấn nạn mỹ phẩm giả tràn lan”, Tiến sĩ Tạ Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Hậu quả không dừng lại ở việc mất niềm tin thị trường. Theo bác sĩ Vũ Nguyệt Minh, Giám đốc Trung tâm Thử nghiệm lâm sàng (Bệnh viện Da liễu trung ương), số ca biến chứng da liễu đến khám do dùng mỹ phẩm trôi nổi như sưng, phồng rộp, dị ứng, thậm chí tổn thương nặng ngày càng gia tăng. Nhiều sản phẩm được bệnh nhân mang đến không ghi rõ thành phần hoặc được làm “nhái” tinh vi đến mức có cả tem chống hàng giả khiến bác sĩ khó xác định nguyên nhân khi điều trị.

Cần gấp hành lang pháp lý đủ mạnh

Thực trạng mỹ phẩm giả, nhái tràn lan trên thị trường, nhất là trên nền tảng thương mại điện tử, mạng xã hội, đã và đang trở thành bài toán đau đầu với cơ quan chức năng. Theo Trưởng phòng Quản lý hoạt động thương mại điện tử (Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương) Lê Thị Hà, hiện nay, các sàn thương mại điện tử chỉ yêu cầu giấy tờ như phiếu công bố sản phẩm nhưng lại thiếu cơ chế đối soát dữ liệu với các cơ quan quản lý nhà nước. Điều đó tạo “kẽ hở” để hàng giả được hợp thức hóa bằng phiếu công bố chỉnh sửa.

Chung quan điểm trên, nhiều chuyên gia cũng cho rằng, những hành vi như livestream bán hàng không phép, sản phẩm kém chất lượng, quảng cáo sai sự thật, thậm chí giới thiệu mỹ phẩm như thuốc chữa bệnh… vẫn chưa bị xử lý triệt để. Quy định hiện hành mới chỉ chủ yếu tập trung vào quản lý khâu sản xuất, trong khi hoạt động kinh doanh trực tuyến, đặc biệt là trên mạng xã hội và xuyên biên giới ngày càng phổ biến nhưng vẫn nằm ngoài “vùng phủ sóng”.

Để quản lý hiệu quả, theo Tiến sĩ Tạ Mạnh Hùng, Bộ Y tế đang xây dựng nghị định quy định về quản lý mỹ phẩm, dự kiến trình Chính phủ trong tháng 9-2025. Nghị định này bổ sung các điều khoản cụ thể về kinh doanh mỹ phẩm trên môi trường số, đồng thời tăng cường truy xuất nguồn gốc, hậu kiểm định kỳ và nâng cao chế tài xử phạt. Cùng với đó, Cục Quản lý dược cũng đề xuất thiết lập cơ sở dữ liệu truy xuất nguồn gốc, hỗ trợ người tiêu dùng dễ dàng tra cứu, kiểm tra tính hợp pháp của sản phẩm. Mặt khác, các trung tâm kiểm nghiệm tại địa phương sẽ tăng cường lấy mẫu định kỳ, tập trung vào các dòng sản phẩm có nguy cơ cao bị làm giả.

Sự phát triển của ngành mỹ phẩm là tín hiệu tích cực cho nền kinh tế, tạo công ăn việc làm và đáp ứng nhu cầu làm đẹp ngày càng lớn của người dân. Nhưng nếu không có cơ chế kiểm soát phù hợp với bối cảnh thương mại điện tử, nhất là hoạt động livestream bán hàng đang bùng nổ, thì chính niềm tin của người tiêu dùng sẽ bị xói mòn nghiêm trọng. Đã đến lúc các cơ quan quản lý không chỉ “đuổi theo xử lý” mà cần đón đầu, chủ động ngăn chặn, thông qua hành lang pháp lý linh hoạt, đồng bộ, minh bạch. Mỗi người tiêu dùng cũng cần nâng cao nhận thức, nói không với hàng hóa không rõ nguồn gốc và chỉ mua sắm tại các địa chỉ uy tín để bảo vệ sức khỏe của bản thân.

 https://hanoimoi.vn/my-pham-gia-kem-chat-luong-rao-ban-tren-khong-gian-mang-khong-the-tha-noi-716069.html