Mỹ dọa lập liên minh mới thay NATO

NATO để làm gì?

Không chỉ đích thân Tổng thống Mỹ Donald Trump đặt ra những câu hỏi hoài nghi về vai trò của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) mà giới phân tích Mỹ gần đây dường như cũng ngả theo hướng này.

Tờ The Hill của Mỹ mới đây có bài viết, trong đó không ngần ngại chất vấn rằng liệu NATO có phù hợp với mục tiêu được đặt ra khi tổ chức này được thành lập hay không? Cái giá mà Mỹ phải trả cho sự tồn tại của liên minh quân sự này là gì?

Những câu hỏi này có ý nghĩa quan trọng khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp các nhà lãnh đạo của các quốc gia đồng minh tại Hội nghị thượng đỉnh NATO ở Brussels. Mặc dù lý do tồn tại của NATO đã được đặt câu hỏi sau khi Liên Xô sụp đổ, song sự thất vọng của Tổng thống Trump đối với NATO và những chỉ trích của ông rằng "người châu Âu hưởng lợi mà không chịu đóng góp" đang đe dọa tương lai của liên minh.

Tổng thống Mỹ D. Trump tại Hội nghị thượng đỉnh NATO vừa diễn ra tại Brussels (11-12/7)

Sự tức giận của Trump bắt nguồn từ việc các đồng minh từ chối thực hiện một cam kết được đưa ra tại Hội nghị thượng đỉnh NATO ở xứ Wales năm 2014 về việc đóng góp 2% GDP cho ngân sách quốc phòng.

Hiện chỉ có Mỹ, Anh, Hy Lạp, Estonia, Rumania và Ba Lan đóng góp hơn hoặc vừa đủ 2%. Các đồng minh lớn như Pháp và Đức không thực hiện đúng cam kết.

Sau khi những lời khiển trách miệng bị bỏ ngoài tai, Tổng thống Trump đã gửi thư cho các nhà lãnh đạo của 8 nước đồng minh NATO hồi tháng 6 vừa qua, nhấn mạnh sự thất vọng ngày càng tăng của ông khi "một số đồng minh đã không có những tiến triển như đã hứa".

Tổng thống Trump nói với Thủ tướng Đức Angela Merkel rằng Mỹ phải dành "nhiều nguồn lực hơn để bảo vệ châu Âu khi trong nền kinh tế của lục địa, bao gồm cả Đức, đang phát triển thịnh vượng và gặp nhiều thách thức về an ninh.

Theo truyền thông Mỹ, trong bức thư gửi bà Merkel, ông Trump nói thẳng rằng: “Chúng tôi (Mỹ) không thể gánh vác trách nhiệm này nữa... Thật khó để giải thích với người dân Mỹ rằng tại sao một số nước không chia sẻ gánh nặng an ninh tập thể của NATO trong khi binh sĩ Mỹ tiếp tục hy sinh tính mạng của họ ở nước ngoài, hoặc trở về với những tổn thương nặng nề".

Đây không phải là lần đầu tiên Tổng thống Mỹ chỉ trích các quốc gia trong Liên minh châu Âu (EU) về việc hưởng lợi mà không chịu đóng góp. Trong một dòng tweet hôm 11/6 vừa qua, ông Trump lưu ý rằng Đức chỉ góp 1% GDP cho NATO, trong khi Mỹ dành tới 4% GDP, lớn hơn nhiều so với Đức.

Mỹ chính thức đề nghị các nước NATO tăng chi tiêu quốc phòng lên mức 4% GDP

Dòng tweet có đoạn: "Có ai tin điều đó có ý nghĩa không? Chúng tôi bảo vệ châu Âu (điều đó là tốt) với tổn thất tài chính rất lớn, và sau đó liên tục bị cạnh tranh không công bằng về thương mại. Đã đến lúc thay đổi!"

Tờ The Hill nhấn mạnh, ông Trump không đơn độc khi tự hỏi vì sao nước Mỹ cấp chi phí an ninh cho các quốc gia giàu ở châu Âu như Đức, nước vẫn khoe khoang về thặng dư thương mại đáng kể với Mỹ.

Có rất ít lý do để người nộp thuế ở Mỹ phải bảo vệ "các nước tự do hưởng lợi", trong khi nước Mỹ có nhiều mối quan tâm cấp bách hơn ở trong nước.

Nga không ngây thơ, Mỹ bắt thóp châu Âu

Ngược lại, cũng có ý kiến chỉ trích Tổng thống Trump, cho rằng NATO có giá trị đối với Mỹ bởi vì nó bảo vệ châu Âu và tạo điều kiện cho kim ngạch thương mại đạt 717 tỷ USD.

NATO bảo vệ "những giá trị Mỹ", thúc đẩy việc chia sẻ thông tin tình báo, và cho phép Mỹ triển khai các căn cứ quân sự ở châu Âu, vốn rất quan trọng đối với các sứ mệnh của Mỹ ở châu Phi và Trung Đông.

Hơn nữa, NATO đóng góp cho các sứ mệnh do Mỹ dẫn dầu ở những nơi như Afghanistan, và hỗ trợ lợi ích của Mỹ chống lại các mối đe dọa như khủng bố và cướp biển.

Đặc biệt, có ý kiến đánh giá điều quan trọng nhất là NATO ngăn cản Nga xâm lược châu Âu.

Nhưng theo The Hill, những tuyên bố kiểu này là phóng đại. Điều đầu tiên mà tờ báo này khẳng định là kim ngạch thương mại của Mỹ với châu Âu không dựa vào NATO.

Tổng thống Trump thực sự ấp ủ kế hoạch “hủy diệt” NATO và khối EU? Không ít lần nhà Tổng thống Trump đã gọi NATO và EU là các cấu trúc "lỗi thời", điều khiến cho nhiều người lo ngại ...

Nga nâng cấp kho vũ khí hạt nhân sát biên giới NATO Hình ảnh vệ tinh gần đây do FAS cung cấp cho thấy Nga đã hiện đại hóa cơ sở có thể chứa vũ khí hạt ...