Luật sư: "Dù có lỗi hay không, Công ty Rạng Đông cũng phải bồi thường cho dân"

Vụ cháy khủng khiếp tại Công ty cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông (phường Hạ Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội) thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận. Tuy nhiên, người ta không còn quan tâm đến nguyên nhân vụ cháy nữa, thay vào đó mọi người nhắc đến thủy ngân và sức ảnh hưởng của nó đến sức khỏe cộng đồng.

Và điều khiến dân chúng bức xúc là thái độ gian dối, bưng bít thông tin, cách hành xử lập lờ, vô trách nhiệm của Công ty Rạng Đông trước sinh mệnh của những người dân sống xung quanh khu vực cháy.

Trả lời VTC News, luật sư Trần Tuấn Anh (Giám đốc Công ty Luật Minh Bạch, Hà Nội) cho rằng, cách hành xử của Công ty Rạng Đông trong vụ việc này là không chấp nhận được, không có đạo đức trong kinh doanh và vô cảm trước tính mạng người khác.

Luật sư Trần Tuấn Anh cho rằng, Công ty Rạng Đông phải bồi thường thiệt hại cho dân dù có lỗi hay không.

Theo luật sư Tuấn Anh, trong vụ cháy thiêu rụi hàng triệu bóng đèn ngày 28/8 vừa qua, Công ty Rạng Đông là bên phải chịu trách nhiệm chính.

Mặc dù còn phải chờ kết luận của Cơ quan điều tra để xác định lỗi trong vụ việc này, tuy nhiên, khi vụ cháy xảy ra ở Công ty Rạng Đông thì trước hết đơn vị này phải nhanh chóng công bố công khai hóa chất đã sử dụng để sản xuất bóng đèn, có giải pháp kịp thời khắc phục hậu quả, lấy lại niềm tin người tiêu dùng cũng như trấn an dự luận.

"Tuy nhiên, trên thực tế Công ty này phản ứng rất chậm trễ, thậm chí gian dối trong công bố thông tin, lập lờ rằng công ty này đã đưa vào nghiên cứu sử dụng viên amalgam thay thế thủy ngân để sản xuất bóng đèn từ năm 2016.

Mãi cho đến khi Tổng Cục Môi trường đấu tranh, lãnh đạo Công ty Rạng Đông mới thừa nhận toàn bộ 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy sử dụng thủy ngân lỏng (độc tính cao hơn viên Amalgam). Điều này cho thấy sự thiếu trung thực, vô trách nhiệm và vô cảm của Công ty Rạng Đông", luật sư nói.

Dù có lỗi hay không có lỗi thì Công ty Rạng Đông cũng phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho những người bị ảnh hưởng khí độc  phát tán từ công ty ra bên ngoài.

Luật sư Trần Tuấn Anh

Luật sư Tuấn Anh cho rằng, Công ty Rạng Đông không dám lên tiếng, thông báo cho những người có nguy cơ bị nhiễm thủy ngân đi đến trung tâm y tế, bệnh viện để kiểm tra.

Đồng thời, công ty này cũng không dám nhận trách nhiệm rằng nếu ai đó xác định bị nhiễm thủy ngân, vượt quá ngưỡng cho phép thì Công ty Rạng Đông sẽ chịu hoàn toàn trách nhiệm.

Thay vì thể hiện đạo đức doanh nghiệp trong kinh doanh, việc đầu tiên Công ty Rạng Đông làm sau vụ cháy là ban hành văn bản thông báo về thiệt hại của Công ty kèm thông tin gian dối cho rằng các sản phẩm bị cháy đều vô hại với môi trường.

Và sau khi mọi chuyện vỡ lở, Tổng Giám đốc Nguyễn Đoàn Thăng mới gửi chính quyền Hà Nội và nhân dân phường Thanh Xuân Trung và phường Hạ Đình lá thư xin lỗi muộn màng.

Luật sư khẳng định: "Về mặt pháp lý, dù có lỗi hay không có lỗi thì Công ty Rạng Đông cũng phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho những người bị ảnh hưởng khí độc do phát tán từ Công ty ra bên ngoài.

Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại cả khi không có lỗi.

Thủy ngân là hóa chất độc hại, đươc xếp vào nguồn nguy hiểm cao độ, được quy định tại khoản 1, Điều 601 về Bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra: “Nguồn nguy hiểm cao độ bao gồm phương tiện giao thông vận tải cơ giới, hệ thống tải điện, nhà máy công nghiệp đang hoạt động, vũ khí, chất nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, thú dữ và các nguồn nguy hiểm cao độ khác do pháp luật quy định”.

Theo luật sư Tuấn Anh, căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại dựa vào khoản 1, Điều 584, Bộ luật Dân sự 2015: “Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường”.

Vị luật sư này cho rằng, việc xác định thiệt hại dựa trên cơ sở áp dụng các điều khoản liên quan đến Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng trong Bộ luật Dân sự 2015 để xác định thiệt hại và yêu cầu bồi thường. Tuy nhiên, nguyên tắc bồi thường bao giờ cũng trên cơ sở thỏa thuận giữa các bên.

Nếu trong trường hợp các bên không thỏa thuận được thì người bị thiệt hại có quyền khởi kiện vụ án ra tòa án để yêu cầu giải quyết. Nguyên tắc bồi thường thiệt hại là bồi thường toàn bộ, kịp thời nhưng trong vụ cháy ở Công ty Rạng Đông chưa cho thấy tính kịp thời của công ty này.

Có thể xử lý hình sự cá nhân liên quan

Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp (Đoàn luật sư Thành phố Hà Nội) cho biết, những cá nhân có trách nhiệm nhưng đã bưng bít thông tin, cung cấp thông tin sai sự thật, không thực hiện trách nhiệm ứng phó với sự cố môi trường gây hậu quả thiệt hại đến sức khỏe, tài sản của người dân đến mức nghiêm trọng thì cần phải xem xét trách nhiệm pháp lý nghiêm minh theo quy định pháp luật. 

"Nếu hành vi thỏa mãn các dấu hiệu cấu thành tội phạm thì cũng cần truy cứu trách nhiệm hình sự. Nếu kết quả điều tra, xác minh cho thấy có người đã thực hiện một trong các hành vi sau đây thì đủ căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự theo điều 237 bộ luật Hình sự: 

Vi phạm quy định về ứng phó, khắc phục sự cố môi trường làm môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác, mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 2 người trở lên, với tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%, hoặc gây thiệt hại từ 1 tỷ đồng đến dưới 3 tỷ đồng. 

Như vậy, cơ quan chức năng sẽ làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc phòng ngừa sự cố môi trường đồng thời làm rõ trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ về ứng phó, khắc phục sự cố môi trường. 

Trong trường hợp phát hiện tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm và gây tổn hại sức khỏe cho người khác từ 61% trở lên hoặc gây thiệt hại từ 1 tỷ đồng trở lên thì sẽ truy cứu trách nhiệm hình sự", luật sư Cường phân tích.

Để xem xét trách nhiệm, luật sư Cường cho rằng cần làm rõ mối quan hệ giữa hành vi vi phạm và hậu quả vi phạm, làm rõ mức độ thiệt hại đối với tài sản và sức khỏe của người dân làm cơ sở để giải quyết vụ việc theo quy định pháp luật. 

Nếu để sự cố xảy ra thì các cơ quan, đơn vị, cá nhân sử dụng vũ khí, chất nổ, chất cháy, chất độc hại, chất phóng xạ...(những nguồn nguy hiểm cao độ) phải bồi thường thiệt hại, nếu có lỗi thì có thể còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Chiều 9/9, Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về việc xử lý hậu quả sự cố vụ cháy tại Công ty Cổ phần bóng đèn, phích nước Rạng Đông.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội chủ trì, phối hợp chặt chẽ với Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan liên quan trực tiếp chỉ đạo, tiếp tục khẩn trương triển khai các công việc xử lý hậu quả vụ cháy ở Công ty Cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu thực hiện ngay các biện pháp bảo đảm an toàn cho người dân ở khu vực bị ảnh hưởng do sự cố vụ cháy; Đôn đốc, hướng dẫn, giám sát thực hiện các biện pháp khắc phục sự cố môi trường; Đồng thời điều tra, xác định nguyên nhân gây cháy nổ, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật.

Hỏa hoạn khủng khiếp ở Công ty Rạng Đông: Hàng quán đóng cửa im lìm, 90% dân chung cư di tản

Hàng trăm học sinh nghỉ học sau vụ cháy kho Rạng Đông

Nhịp sống lo âu quanh nhà kho Rạng Đông