Israel - hình mẫu triển khai hộ chiếu vaccine Covid-19

Bên trong một quán cà phê ở trung tâm Jerusalem, một nhóm phụ nữ vừa trò chuyện vừa ăn uống, khẩu trang được đặt bên cạnh. Trong một salon cách đó vài trăm mét, hai khách hàng đang uốn tóc. Bên ngoài, những người phụ nữ đẩy xe nôi đưa con đi dạo vòng quanh công viên.

Phía cuối phố, chợ Mahane Yehuda nổi tiếng náo nhiệt với tiếng rao của những người bán hàng, trong khi khách đi từ quầy này sang quầy khác, chậm rãi chọn đồ.

Chứng nhận đã tiêm vaccine được hiển thị trên ứng dụng điện thoại di động của người dân Israel. Ảnh: AFP.

Nếu không có cảnh thực khách tại các nhà hàng được quét thông tin sau khi trình một chứng nhận đặc biệt gọi là "thẻ xanh" và ai cũng đeo khẩu trang, nhiều người sẽ ngỡ ràng "bóng ma" Covid-19 không còn tồn tại ở Israel.

Đây là những gì mà quốc gia này đang cố gắng hướng đến, thời kỳ mà Covid-19 chỉ là thứ yếu trong tâm tưởng của mọi người.

Israel tự hào là một trong những quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng Covid-19 cao nhất thế giới, với hơn 50% dân số đã được tiêm hai liều vaccine. Giờ đây, họ đang tìm mọi cách khôi phục lại cảm giác về cuộc sống bình thường bằng cách cấp cho những người đã tiêm chủng đầy đủ và những người đã khỏi Covid-19 một tấm thẻ xanh để tiếp cận những hoạt động gần như vắng bóng suốt năm qua vì giãn cách xã hội và phong tỏa.

Thẻ xanh này được Bộ Y tế Israel cấp, dưới hình thức chứng nhận tiêm chủng bằng giấy hoặc tài liệu kỹ thuật số được tải xuống điện thoại của người dân. Người mang thẻ xanh được quyền tham gia các hoạt động như tập thể dục tại phòng gym, dùng bữa trong những nhà hàng duy trì 75% công suất với tối đa 100 người, dự các buổi biểu diễn nghệ thuật trong nhà không quá 500 người hay thậm chí tham dự các cuộc tụ họp trong một hội trường lớn lên đến 300 khách.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hôm 8/3 bày tỏ hy vọng tại một sự kiện ở Tel Aviv rằng đến đầu tháng 4, nước này sẽ "thoát khỏi" Covid-19.

"Chúng ta chuẩn bị đánh dấu 5 triệu người đã được tiêm vaccine và việc mở cửa trở lại nền kinh tế gần như hoàn toàn phụ thuộc vào thẻ xanh", ông nói. "Chúng ta chỉ còn khoảng hơn một triệu người trên 16 tuổi chưa được tiêm chủng".

Từ khi đại dịch bùng phát đến nay, Israel đã ghi nhận hơn 36.700 ca nhiễm và hơn 5.900 ca tử vong vì Covid-19.

Theo các quan chức chính phủ Israel, ưu điểm lớn nhất của thẻ xanh là chúng khuyến khích mọi người chủ động tiêm vaccine. Nếu bạn muốn tới phòng gym hay ra ăn tối với bạn bè hoặc đi nghe hòa nhạc, bạn cần thẻ xanh.

Giáo sư Ayelet Baram-Tsabari, lãnh đạo nhóm nghiên cứu Truyền thông Khoa học Ứng dụng tại Viện Công nghệ Israel, tin rằng thẻ xanh sẽ giúp thuyết phục nhiều người tiêm vaccine hơn và điều quan trọng nhất là nó tạo nên một động lực xã hội.

"Khi bạn nhìn thấy tất cả mọi người xung quanh mình đều tiêm vaccine và có thẻ xanh, bạn cũng sẽ bị thôi thúc thực hiện theo nhằm cảm thấy an toàn hơn", bà nói.

Theo Baram-Tsabari, một số người dân Israel chưa tiêm vaccine không nhất thiết là do họ phản đối tiêm chủng. Họ có thể do dự, lo lắng và muốn xem những người khác tiêm trước.

Người đàn ông trình chứng nhận đã tiêm chủng Covid-19 trên điện thoại trước khi tham dự một sự kiện âm nhạc ở Jerusalem, Israel, ngày 25/2. Ảnh: AP.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng trong những quyết định về sức khỏe, hầu hết mọi người đều không thể tự đánh giá được vaccine có an toàn không hay liệu nó có giúp ngăn bệnh chuyển biến nghiêm trọng không. Thay vào đó, họ chọn có đặt niềm tin vào người truyền tải thông điệp về an toàn vaccine hay không.

"Chúng ta thường quan sát xung quanh để xem ai là những người yêu cầu ta làm điều này, những người chúng ta tin tưởng, những người chúng ta tin là minh triết, những người chúng ta nghĩ rằng họ có nghiên cứu, họ sẽ làm gì? Và nếu bạn thấy rất nhiều người đang cùng làm một việc gì đó, bạn sẽ có cảm giác an toàn hơn khi quyết định làm theo", bà nhấn mạnh.

Tâm trạng phấn khích vì thẻ xanh có thể được cảm nhận rõ ràng, đặc biệt là tại những nhà hàng của Israel.

Theo quy định, nhân viên hoặc chủ nhà hàng phải kiểm tra thẻ xanh hoặc chứng nhân tiêm chủng hay chứng nhận khỏi Covid-19 của khách hàng trước khi mời họ vào bên trong. Việc kiểm tra này có thể được thực hiện dễ dàng bằng cách quét mã QR và mã vạch trên thẻ hay ứng dụng di động. Những người không có thẻ xanh chỉ được phép ngồi bên ngoài nhà hàng.

Các chủ nhà hàng cho biết họ vui mừng vì được mở cửa trở lại, nhưng vẫn lo lắng vì chưa quen với quy trình kiểm tra thẻ xanh mới và sợ rằng một sai lầm nhỏ cũng có thể khiến đất nước bị phong tỏa trở lại.

Ethan Padnos, quản lý một quán bia ở Jerusalem, chia sẻ việc mở cửa trở lại khiến ông có "đôi chút lo lắng" nhưng "rất hào hứng". Dù vậy, ông vẫn không thoải mái khi phải hỏi tình trạng tiêm chủng của khách hàng. "Tôi thấy rất khó mở lời vì đây là câu hỏi khá cá nhân", Padnos nói.

Một số trục trặc ban đầu liên quan đến hệ thống thẻ xanh đã xuất hiện. Padnos cho hay ông gặp vài vấn đề với ứng dụng quét thẻ. Cũng có những mối lo ngại rằng việc mở cửa nền kinh tế có nguy cơ dẫn đến một làn sóng bùng phát dịch mới khiến đất nước bị tái áp đặt phong tỏa, đặc biệt là trong lễ Quá Hải sắp diễn ra, kỳ lễ quan trọng nhất của người Do Thái.

Những người biểu tình ở Tel Aviv tháng trước phàn nàn rằng hệ thống thẻ xanh sẽ phân chia xã hội thành hai tầng lớp rõ rệt và người không thể hoặc không muốn tiêm vaccine sẽ bị kỳ thị, theo Jerusalem Post.

Trước các câu hỏi xung quanh khó khăn của thẻ xanh, Bộ Y tế Israel cho biết họ sẽ sớm cấp loại thẻ cập nhật.

"Việc cung cấp thẻ tiêm chủng ở hình thức hiện nay là cách phản ứng nhanh ban đầu. Cùng lúc, chúng tôi đang xem xét triển khai mã vạch bảo mật hơn sẽ được quốc tế công nhận", một phát ngôn viên Bộ Y tế Israel nói.

Bếp trưởng nổi tiếng Israel Assaf Granit cho hay ông cảm thấy như đang "mở một nhà hàng mới".

"Tâm lý hào hứng là không thể phủ nhận. Tôi đã rời khỏi nhà lần đầu tiên trong 7 tháng với chiếc áo đầu bếp trên tay vì tôi rất phấn khích", Granit nói hồi đầu tuần tại nhà hàng của ông ở Jerusalem.

"Tôi phải nói rằng chúng tôi rất hạnh phúc, hứng khởi và mong được gặp lại khách hàng. Nhưng bên cạnh đó, chúng tôi cũng thấy áp lực và lo lắng, sợ rằng chúng ta sẽ rơi vào tình cảnh như trước đây. Vậy nên hãy đi tiêm chủng và chúng ta sẽ không nhìn thấy tỷ lệ lây nhiễm tăng trở lại", ông nói.

Vũ Hoàng (Theo CNN)

Israel bắt đầu mở cửa lại nền kinh tế

Bài học từ chiến dịch tiêm chủng thần tốc của Israel

Lý do Israel dẫn đầu thế giới về tiêm vaccine