Hành trình Anh truy tìm nghi phạm ám sát cựu điệp viên Nga

Cảnh sát London họp báo công bố danh tính hai nghi phạm đầu độc bố con Skripal. Video: Sun.

Chính phủ Anh hôm qua công bố danh tính hai nghi phạm mà họ cho là đã thực hiện vụ ám sát hụt bằng chất độc thần kinh nhắm vào cựu điệp viên Nga Sergei Skripal và con gái Yulia tại Salisbury hồi tháng 3.

Nhà chức trách Anh xác định Alexander Petrov và Ruslan Boshirov là hai nghi phạm chính đã dùng chất độc thần kinh Novichok để đầu độc bố con Skripal hôm 4/3. Hai nạn nhân được phát hiện bất tỉnh trên ghế đá, nhưng được đưa vào bệnh viện cứu chữa kịp thời và đang bình phục.

Để có được hai cái tên này, cảnh sát Anh đã triển khai 250 thám tử và xem xét tổng cộng 11.000 giờ hình ảnh thu được từ các camera giám sát, cũng như lời khai của hơn 1.400 nhân chứng để ráp nối các chi tiết lại với nhau, tạo nên bức tranh toàn cảnh về vụ ám sát, theo Business Insider.

Ngay sau khi vụ đầu độc xảy ra, chính phủ Anh nhanh chóng cáo buộc Nga đứng sau âm mưu này, nhưng không đưa ra được bằng chứng. Để xác định được nghi phạm thực hiện vụ tấn công, cảnh sát Anh đã tiến hành đối chiếu những người được camera giám sát xung quanh căn hộ của Skripal ở Salisbury ghi lại, với những hành khách nhập cảnh vào sân bay Gatwick trong vài ngày trước đó.

Đây là công việc rất khó khăn, đòi hỏi công nghệ phức tạp cũng như nỗ lực và kỹ năng của các điều tra viên. Sau khi xem xét hàng nghìn giờ quay, họ nhận ra hai người đều có mặt ở cả hai nơi chỉ trong vài ngày, đó là những công dân mang hộ chiếu Nga dưới tên gọi Alexander Petrov và Ruslan Boshirov. Cảnh sát Anh cho rằng đây nhiều khả năng là những cái tên giả.

Hình ảnh giám sát tại sân bay Gatwick cho thấy hai người này đáp chuyến bay của hãng hàng không Aeroflot từ Moskva tới Anh lúc 15h ngày 2/3. Họ sau đó đi tàu điện ngầm tới thủ đô London và đáp xe bus tới khách sạn bình dân City Stay ở phía đông thành phố vào chiều tối hôm đó.

Họ trú tại khách sạn này trong đêm đó và rời đi vào sáng 3/3, bắt tàu điện ngầm và tàu hỏa để tới Salisbury vào khoảng 14h24 chiều hôm đó. Họ ở Salisbury trong khoảng hơn một tiếng rưỡi rồi lên tàu trở về khách sạn vào chiều 3/3. Cảnh sát Anh nhận định hai nghi phạm đến Salisbury lần này để nghiên cứu tình hình và lên kế hoạch hành động cụ thể.

Đến sáng 4/3, hai nghi phạm thực hiện hành trình tương tự từ khách sạn tới Salisbury. Camera giám sát tại đây ghi lại được hình ảnh Petrov và Boshirov xuất hiện gần căn hộ của Skripal. Petrov để râu còn Boshirov cạo râu nhẵn nhụi, hai người mặc quần bò, đi giày thể thao, đội mũ và áo khoác kín cổ để chống lại cái lạnh mùa đông ở Anh, hòa vào dòng du khách đông đúc dịp cuối tuần ở Salisbury.

Hình ảnh Alexander Petrov và Ruslan Boshirov do camera giám sát ghi lại. Ảnh chụp màn hình.

Cảnh sát Anh xác định họ đã dùng một lọ nước hoa đựng Novichok để xịt chất độc thần kinh lên tay nắm cửa của căn hộ, nơi bố con Skripal phải chạm vào để vào nhà. Novichok là loại chất độc thần kinh nguy hiểm có thể nhiễm qua da khi nạn nhân tiếp xúc trực tiếp.

Để mang được chất độc này vào Anh và qua mặt lực lượng hải quan tại sân bay, họ đựng Novichok vào chai nước hoa cỡ nhỏ "Premier Jour" của hãng Nina Ricci. Những chai chất lỏng nhỏ như vậy, đặc biệt là nước hoa, thường được phép mang lên máy bay và không bị kiểm tra gắt gao ở cửa an ninh sân bay.

Sau khi xong việc, Petrov và Boshirov vứt chai nước hoa đựng Novichok rồi lập tức rời Salisbury lúc 13h50, lên tàu trở về London và ra thẳng sân bay Heathrow, lên chuyến bay số hiệu SU-2585 của hãng hàng không Aeroflot lúc 22h30 để trở về Moskva. Bố con Skripal được phát hiện bất tỉnh vì nhiễm độc lúc 16h15.

Tuy nhiên, hậu quả do hành động của họ gây ra chưa dừng lại ở đó. Ngày 27/6, ông Charlie Rowley phát hiện một chai nước hoa trong một thùng quyên góp từ thiện ở Salisbury và mang về nhà ở Amesbury gần đó. Nghĩ rằng đây là chai nước hoa đắt tiền, Rowley đã quyết định tặng nó cho bạn gái Dawn Sturgess vào ngày 30/6.

Chai nước hoa được sử dụng trong vụ đầu độc Skripal. Ảnh: Cảnh sát London.

Sturgess vui sướng xịt chất lỏng trong chai lên cổ tay và chỉ một lúc sau, cả hai người bắt đầu có triệu chứng trúng độc. Họ được đưa vào bệnh viện cấp cứu, nhưng Sturgess qua đời sau đó một tuần, còn Rowley may mắn sống sót vì tiếp xúc ít hơn với chất độc.

Đến ngày 4/5, hai tháng sau khi vụ đầu độc Skripal diễn ra, cảnh sát Anh đã kiểm tra căn phòng khách sạn nơi hai nghi phạm đã ở và phát hiện dấu vết của chất độc Novichok tại đây.

Thông điệp răn đe

Một thực tế giúp cơ quan điều tra Anh có thể nhanh chóng xác định được nghi phạm là do hai người này đáp chuyến bay thẳng từ Moskva tới London trên chuyến bay của hãng Aeroflot, vốn được dùng phổ biến bởi các cơ quan tình báo Nga. Nếu họ tới Anh từ nước khác bằng hộ chiếu giả của quốc gia thứ ba, nhà chức trách Anh sẽ gặp khó khăn hơn rất nhiều trong cuộc điều tra.

Sau khi có thông tin, nhận dạng của hai nghi phạm, tình báo Anh sử dụng các tài liệu kỹ thuật nghiệp vụ và các đầu mối liên lạc của họ để xác định được Petrov và Boshirov đều là các sĩ quan đang phục vụ trong Cơ quan Tình báo Quân đội Nga (GRU).

GRU chính là đơn vị mà Skripal từng phục vụ với quân hàm đại tá, nhưng sau đó bị tình báo Anh mua chuộc để cung cấp các thông tin mật. Sau khi bị phát hiện, Skripal bị kết án 13 năm tù vào năm 2006, nhưng được ân xá và đưa đến Anh vào năm 2010 theo một thỏa thuận trao đổi điệp viên với Mỹ.

Theo bình luận viên Tom Rogan của Washington Examiner, những thực tế trên cho thấy tình báo Nga không cố tình che giấu sự liên quan của họ trong vụ ám sát, thậm chí còn muốn phía Anh biết được rằng đặc vụ của họ đã thực hiện vụ tấn công.

Chân dung Petrov (trái) và Boshirov. Ảnh: Cảnh sát London.

Việc cử hai sĩ quan GRU trong biên chế tới Anh thực hiện kế hoạch, thay vì dùng những sát thủ giấu mặt không có mối liên hệ rõ ràng với GRU, cho thấy mục đích của Moskva là chấp nhận để đặc vụ của mình lộ mặt để tạo hiệu ứng răn đe chiến lược đối với những điệp viên hai mang bị kết án phản quốc đang sống lưu vong ở nước ngoài.

Việc dùng các đặc vụ GRU, thay vì các cơ quan tình báo khác của Nga, thực hiện vụ mưu sát cũng được coi là hành động "xử lý nội bộ" của Cơ quan Tình báo Quân đội Nga, cơ quan sở hữu mạng lưới điệp viên rộng ở nước ngoài, có vai trò quan trọng trong đảm bảo an ninh đất nước.

Dưới thời của Tổng thống Nga Vladimir Putin, GRU được chú trọng đầu tư và có những bước phát triển mạnh mẽ. GRU đến nay sở hữu số lượng lớn điệp viên với quy mô ngang ngửa Cục Tình báo Hải ngoại và ngày càng tăng cường hoạt động ở nước ngoài. Chính quyền cựu tổng thống Barack Obama năm 2016 đã áp đặt lệnh trừng phạt 4 sĩ quan cao cấp của GRU với cáo buộc tấn công email của Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ và ông John Podesta, người đứng đầu chiến dịch tranh cử của bà Hilary Clinton.

Thủ tướng Anh Theresa May tuyên bố nước này sẽ có biện pháp đối phó sau vụ tấn công bằng "tất cả công cụ trong hệ thống an ninh quốc gia", nhưng bình luận viên Rogan cho rằng London khó có thể trừng phạt hai nghi phạm bị cáo buộc ám sát Skripal.

Dù Anh đã phát lệnh truy nã hai nghi phạm trên toàn châu Âu, một phiên tòa xét xử Petrov và Boshirov nhiều khả năng sẽ không diễn ra vì Moskva luôn bác bỏ các cáo buộc của London và sẽ không bao giờ chấp nhận dẫn độ họ tới Anh. Trên thực tế, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga đã tuyên bố rằng những cái tên mà chính quyền Anh đưa ra không có ý nghĩa với họ và cáo buộc London thao túng thông tin trong vụ án.

Vụ đầu độc điệp viên 2 mang Sergei Skripal: Anh buộc tội 2 người Nga Các công tố viên Anh hôm 5-9 buộc tội hai người đàn ông Nga liên quan tới vụ đầu độc cha con cựu điệp viên ...

Anh xác định các nghi phạm hạ độc cựu điệp viên Nga Cảnh sát Anh xác định được những kẻ tình nghi hạ độc cựu điệp viên người Nga Sergei Skripal và con gái ở thành phố ...