Hà Nội ứng phó với dân số già và bệnh mạn tính

Trước thực trạng này, thành phố đã và đang triển khai nhiều chương trình chăm sóc sức khỏe chuyên biệt dành cho nhóm tuổi này. Các hoạt động tập trung vào nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, sàng lọc sớm bệnh mạn tính, đồng thời đẩy mạnh truyền thông và nâng cao nhận thức cộng đồng về chăm sóc sức khỏe chủ động trong bối cảnh dân số đang già hóa.

Cảnh báo sớm từ những con số

Già hóa dân số đang dần trở thành một trong những thách thức lớn nhất đối với hệ thống an sinh xã hội, đặc biệt là lĩnh vực y tế. Khi tỉ lệ người cao tuổi không ngừng tăng lên, nhu cầu chăm sóc sức khỏe cũng theo đó gia tăng nhanh chóng, tạo ra áp lực lớn cho các cơ sở y tế - từ nhân lực, trang thiết bị đến mô hình tổ chức điều trị.

Một trong những hệ lụy rõ rệt nhất của quá trình này là tỉ lệ mắc các bệnh lý mạn tính ở người cao tuổi ngày càng cao. Các bệnh thường gặp bao gồm tim mạch, đái tháo đường, bệnh thần kinh, thoái hóa khớp... Theo thống kê từ Hội Lão khoa Việt Nam, có tới 95% người cao tuổi đang phải sống chung với ít nhất một bệnh mạn tính; thậm chí, nhiều người cùng lúc mắc hai đến ba bệnh.

PGS.TS Nguyễn Trung Anh - Giám đốc Bệnh viện Lão khoa Trung ương - dẫn chứng từ một khảo sát thực hiện tại Hà Nội cho thấy, trong số 610 người cao tuổi trên 80 tuổi được khảo sát, mỗi người trung bình mắc gần 7 bệnh khác nhau. Các bệnh phổ biến nhất là đục thủy tinh thể, các bệnh đường hô hấp, tăng huyết áp, sa sút trí tuệ, rối loạn mỡ máu và các vấn đề cơ xương khớp. Không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng sống của người bệnh, tình trạng này còn là gánh nặng lớn đối với gia đình trong việc chăm sóc dài hạn.

Theo ông Lê Thanh Dũng - Cục trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế), tuổi thọ trung bình của người Việt hiện đạt khoảng 74,5 tuổi, tuy nhiên số năm sống khỏe mạnh chỉ ở mức 65. Điều đó có nghĩa là mỗi người phải trải qua gần 10 năm sống chung với bệnh tật - một giai đoạn kéo dài, không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt thường ngày, mà còn làm giảm năng suất lao động, gia tăng chi phí điều trị và chăm sóc. Đáng lưu ý, phần lớn người cao tuổi tại Việt Nam hiện sống ở khu vực nông thôn - nơi điều kiện y tế còn nhiều hạn chế, mức sống thấp, trong khi khả năng tích lũy tài chính cho tuổi già cũng rất hạn chế.

Thêm vào đó, việc điều trị cho nhóm đối tượng này cũng đặc biệt phức tạp, đòi hỏi phải có sự phối hợp liên ngành, theo dõi sát sao, sử dụng thuốc lâu dài và tái khám định kỳ. Trong khi đó, tỉ lệ người cao tuổi được quản lý và điều trị tại tuyến y tế cơ sở - đặc biệt ở vùng nông thôn - vẫn còn rất thấp. Hệ quả là nhiều trường hợp bệnh mạn tính chỉ được phát hiện khi đã chuyển sang giai đoạn nặng, làm giảm hiệu quả điều trị, tăng chi phí can thiệp và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống của người bệnh.

Để người cao tuổi sống vui, sống khỏe...

Theo Tổng cục Thống kê, đến năm 2030, Việt Nam sẽ có khoảng 17,2 triệu người cao tuổi và con số này sẽ tăng lên gần 27 triệu vào năm 2049. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về chăm sóc y tế, tạo điều kiện để người cao tuổi sống khỏe, sống có ích.

Tại Hà Nội, theo báo cáo thống kê 6 tháng đầu năm 2025 của Chi cục Dân số, Trẻ em và Phòng, chống tệ nạn xã hội thành phố, tỉ lệ người cao tuổi đến khám sức khỏe định kỳ đạt 60,3%, dự kiến đến cuối năm sẽ đạt 89%. Con số này không chỉ phản ánh sự quan tâm ngày càng lớn tới việc phòng ngừa và phát hiện sớm bệnh tật, mà còn cho thấy nhu cầu chăm sóc y tế đối với nhóm đối tượng này đang gia tăng rõ rệt.

Ông Vũ Duy Hưng, Chi cục trưởng Chi cục Dân số, Trẻ em và Phòng, chống tệ nạn xã hội thành phố cho biết, hiện nay, các xã, phường đã xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động chăm sóc người cao tuổi như tuyên truyền kiến thức rèn luyện thân thể, phòng tránh bệnh thường gặp, hướng dẫn kỹ năng tự chăm sóc tại nhà, khám, chữa bệnh tại trạm y tế hoặc tại nơi cư trú. Đồng thời, mỗi người cao tuổi đều được lập hồ sơ theo dõi sức khỏe cá nhân. Song song với đó, mô hình Câu lạc bộ chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tiếp tục được duy trì tại cộng đồng. Đây là nơi người cao tuổi được tư vấn, luyện tập, giao lưu, duy trì lối sống năng động, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh mạn tính và cải thiện tinh thần.

Để nâng cao năng lực hệ thống chăm sóc, Thành phố đã tổ chức nhiều lớp tập huấn cho cán bộ y tế, dân số từ thành phố tới xã, phường. Nội dung tập huấn bao gồm: Dinh dưỡng hợp lý, chế độ vận động, kỹ năng theo dõi và quản lý bệnh mạn tính. Đặc biệt, đội ngũ cán bộ chuyên trách như bác sĩ lão khoa tại các bệnh viện cũng được đào tạo chuyên sâu nhằm nâng cao tính chuyên nghiệp. Một điểm mới đáng chú ý trong năm nay là việc Hà Nội triển khai ứng dụng công nghệ thông minh “S-Health”. Ứng dụng này giúp người cao tuổi theo dõi sức khỏe, nhắc lịch khám, nhắc uống thuốc... từ đó chủ động quản lý bệnh mạn tính và giảm nguy cơ nhập viện do biến chứng. Các lớp hướng dẫn sử dụng S-Health cũng được tổ chức cho hội viên Hội Người cao tuổi và cộng tác viên cộng đồng, từng bước phổ cập công nghệ y tế tới nhóm dân số già.

Rõ ràng, ứng phó với già hóa dân số không còn là bài toán xa vời mà đang hiện hữu trong từng hoạt động y tế, từng kế hoạch hành động cụ thể. Với sự chỉ đạo quyết liệt từ thành phố, sự vào cuộc đồng bộ của các cấp và ứng dụng hiệu quả công nghệ số, Hà Nội đang từng bước xây dựng mô hình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tiên tiến, hướng tới một xã hội khỏe mạnh và bền vững.

https://hanoimoi.vn/ha-noi-ung-pho-voi-dan-so-gia-va-benh-man-tinh-715283.html