Dự án metro Nhổn-Ga Hà Nội bị đòi bồi thường 114 triệu USD và nguy cơ “đưa nhau” ra tòa quốc tế

Nhà thầu dừng thi công gây sức ép

Thay mặt Chính phủ, thừa ủy quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể đã ký báo cáo về tình hình triển khai thực hiện các dự án đường sắt đô thị trên địa bàn TP Hà Nội và TP.HCM, trong đó nêu rõ cả 6 dự án đường sắt đô thị đang triển khai tại 2 đô thị lớn này đều chậm tiến độ.

Trong số 6 dự án đường sắt đô thị đang triển khai, có 2 dự án do Bộ GTVT làm chủ quản đầu tư (tuyến Cát Linh – Hà Đông, tuyến đường sắt đô thị số 1 Yên Viên – Ngọc Hồi); 2 dự án do TP Hà Nội làm chủ quản đầu tư (tuyến đường sắt đô thị thí điểm, đoạn Nhổn – ga Hà Nội; tuyến đường sắt đô thị số 2, đoạn Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo); 2 dự án do UBND TP.HCM làm chủ quản đầu tư (tuyến đường sắt đô thị số 1 TP. HCM, đoạn Bến Thành - Suối Tiên; tuyến đường sắt đô thị số 2, đoạn Bến Thành - Tham Lương).

Theo báo cáo này, tại dự án tuyến đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội có thời gian bắt đầu là năm 2009; thời gian kết thúc là năm 2022.

Liên danh nhà thầu dự án metro Nhổn-Ga Hà Nội đang đòi bồi thường 114 triệu USD

Dự án có 10 gói thầu chính, gồm 9 gói thầu về xây lắp, thiết bị (5 gói thầu xây lắp, 4 gói thầu thiết bị) và 1 gói Tư vấn chung.

Đến nay, UBND TP Hà Nội đã hoàn thành công tác ký hợp đồng và triển khai thi công 9/9 gói thầu chính về xây lắp và thiết bị (trong đó gói thầu CP01 và CP04 đã thi công xong, hiện đang hoàn thiện hồ sơ hoàn công).

Tiến độ chung dự án đạt khoảng 74%, tiến độ tổng thể đoạn trên cao đạt 89,41%, do nhiều khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện nên chưa đưa vào khai thác đoạn trên cao theo kế hoạch và dự kiến sẽ phải điều chỉnh tiến độ hoàn thành đoạn ngầm và toàn tuyến.

Do việc chậm trễ trong công tác giải phóng mặt bằng đến nay và hiện vẫn tồn tại chậm trễ xử lý đối với nhà 23 Quốc Tử Giám và phê duyệt chính sách đền bù, hỗ trợ tạm cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi tuyến hầm nên nhà thầu HGU (liên danh Huyndai và Ghella) đã gửi 3 khiếu nại yêu cầu bồi thường với tổng chi phí là 114,7 triệu USD và đề nghị chấp thuận thanh toán nếu không sẽ không thể tiếp tục thực hiện công việc và sẽ tiến hành các thủ tục khiếu nại lên Trọng tài quốc tế.

Nhà thầu đã giảm khối lượng công việc trên công trường kể từ tháng 6/2021 và đã có văn bản số HGU-MLT-00459-21-E/V ngày 26/6/2021 thông báo tạm dừng công việc. Nhà thầu đã yêu cầu thành lập Ban giải quyết tranh chấp (DB), Ban Quản lý dự án Đường sắt đô thị cũng đã cử thành viên đại diện cho chủ đầu tư để tiến hành hòa giải theo quy định của Hợp đồng.

Chậm mặt bằng khiến dự án khó khăn

Theo Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội (MRB Hà Nội), nguyên nhân chủ yếu dẫn đến nhà thầu đòi bồi thường thiệt hại do chậm giải phóng mặt bằng (GPMB), chậm trễ bàn giao mặt bằng thi công.

Từ năm 2018, nhà thầu đòi bồi thường khoảng 90 triệu USD do chậm GPMB, sau đó mặt bằng tiếp tục bị chậm nên họ tiếp tục đòi bồi thường lên đến con số trên. Nhà thầu đã gửi văn bản lên Trọng tài quốc tế. Đây là con số đơn phương nhà thầu đưa ra, còn giá trị thiệt hại thực tế cần phải được chứng minh trên thực tế.

Cũng theo MRB, UBND TP Hà Nội đang xem xét thành lập Ban xử lý tranh chấp để giải quyết khiếu nại và tháo gỡ vướng mắc về khiếu nại, đòi bồi thường 114,7 triệu USD của nhà thầu gói ga ngầm và tuyến hầm.

Bên cạnh đó, thành phố chỉ đạo các cơ quan chuyên môn nghiên cứu đề xuất chính sách theo yêu cầu của nhà tài trợ và tiếp tục chỉ đạo quyết liệt để giải quyết các vướng mắc nêu trên để bàn giao mặt bằng cho nhà thầu trong quý IV/2021.

Theo MRB Hà Nội, bước giải quyết ban đầu là thành lập Ban giải quyết tranh chấp, MRB đã cử thành viên đại diện cho chủ đầu tư để tiến hành hòa giải theo quy định của hợp đồng. Trường hợp hòa giải không thành thì sẽ phải giải quyết tại tòa Trọng tài quốc tế.

Ngoài ra, được biết, không chỉ phát sinh vướng mắc giải phóng mặt bằng tại ga và đoạn đi ngầm, một số ga trên cao của dự án đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội cũng có các công trình nhà dân lấn vào chỉ giới, phạm vi xây dựng cầu thang, song không thể di dời, giải tỏa. Vì vậy, đơn vị quản lý dự án phải đưa ra giải pháp điều chỉnh thiết kế, nắn chỉnh và thu hẹp mặt bằng cầu thang một số nhà ga trên cao.

Dự án đầu tư tuyến đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội đang được xây dựng có chiều dài 12,5km, gồm 8,5km đi trên cao và 4km đi ngầm (Kim Mã - ga Hà Nội, với 4 ga gầm). Dự án có tổng mức đầu tư 1.176 triệu Euro, từ nguồn vốn vay ODA Ngân hàng đầu tư châu Âu, Chính phủ Pháp, Ngân hàng phát triển châu Á và vốn đối ứng trong nước.

Bao giờ tái khởi động thi công đoạn ngầm dự án metro Nhổn-Ga Hà Nội? Theo tính toán, sớm nhất cũng phải đầu tháng 11 tới đây, đoạn ngầm dự án đường sắt đô thị Nhổn- Ga Hà Nội mới ...