Doanh số xe điện toàn cầu dự kiến đạt 20 triệu chiếc năm 2025

Theo World Energy Outlook 2025 của IEA, sự chuyển dịch từ động cơ đốt trong sang phương tiện năng lượng mới đang diễn ra nhanh hơn dự báo tại nhiều thị trường, từ các quốc gia phát triển như Na Uy cho đến các nền kinh tế mới nổi như Việt Nam.

Kỷ nguyên xe xăng và sự thay đổi trong cấu trúc thị trường

Thị trường ô tô toàn cầu đang chứng kiến sự thay đổi mang tính cấu trúc thay vì chỉ là những biến động ngắn hạn. Theo số liệu từ IEA, năm 2024, doanh số xe điện toàn cầu tăng khoảng 25% so với cùng kỳ năm trước, đạt mức hơn 17 triệu xe. Điều này đồng nghĩa với việc cứ 5 chiếc xe bán ra trên thế giới thì có 1 chiếc là xe điện.

Xe điện đang ngày càng chiếm nhiều thị phần trong thị trường xe ô tô. (Ảnh minh họa)

Bước sang năm 2025, IEA dự báo đà tăng trưởng này sẽ tiếp tục được duy trì. Tổng doanh số xe điện dự kiến cán mốc 20 triệu chiếc, nâng tỷ lệ thâm nhập thị trường lên mức "một trên bốn" (1/4). Đáng chú ý, Trung Quốc tiếp tục là đầu tàu của xu hướng này khi dự kiến tiêu thụ hơn 14 triệu xe điện trong năm 2025 – con số này lớn hơn tổng doanh số xe điện của toàn thế giới cách đây chỉ hai năm.

Tại châu Âu, sau một nhịp chững lại vào năm 2024 do Đức cắt giảm trợ cấp, thị trường đã có dấu hiệu phục hồi mạnh mẽ trong nửa đầu năm 2025 với mức tăng trưởng gần 22%. Động lực chính đến từ việc các nhà sản xuất tung ra khoảng 10 mẫu xe điện mới có giá dưới 25.000 EUR, cùng với các tiêu chuẩn khí thải CO2 ngày càng thắt chặt.

Trong khi đó, doanh số xe động cơ đốt trong (ICE) đang cho thấy xu hướng đi ngang hoặc giảm nhẹ ở quy mô toàn cầu. IEA ghi nhận doanh số xe ICE giảm 1,5% trong năm 2024 và hiện thấp hơn gần 25% so với mức đỉnh điểm được thiết lập vào năm 2017. Điều này cho thấy nhu cầu mua sắm ô tô mới đang dần chuyển hướng sang các giải pháp năng lượng thay thế.

Bài học từ Na Uy và tác động đến nhu cầu năng lượng

Để hình dung bức tranh tương lai của ngành công nghiệp ô tô, các chuyên gia thường nhìn vào Na Uy – quốc gia đi đầu thế giới về tỷ lệ chấp nhận xe điện. Tại đây, quá trình chuyển đổi gần như đã hoàn tất nhờ các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ được áp dụng từ sớm.

Sự phổ biến của xe điện tại Na Uy không chỉ thay đổi thói quen di chuyển mà còn tác động trực tiếp đến nhu cầu năng lượng quốc gia. Theo IEA, dù có thêm các nguồn khai thác mới như mỏ Johan Castberg đi vào hoạt động năm 2025, nguồn cung dầu từ Na Uy dự kiến vẫn sẽ giảm khoảng 40% vào năm 2035 do nhu cầu nội địa cho giao thông vận tải giảm mạnh.

Mô hình của Na Uy cho thấy một quy luật: Khi hạ tầng sạc hoàn thiện và chi phí sở hữu xe điện trở nên cạnh tranh, người tiêu dùng sẽ tự nhiên chuyển dịch sang loại hình phương tiện này.

Tuy nhiên, tốc độ chuyển đổi không đồng đều trên toàn cầu. IEA ví von sự chuyển dịch này như một cuộc đua với nhiều tốc độ khác nhau: Na Uy đang ở vòng đua cuối, Trung Quốc đang tăng tốc nhanh nhất về quy mô sản xuất, trong khi nhiều quốc gia khác vẫn đang trong giai đoạn xây dựng "đường đua" (hạ tầng trạm sạc) và thiết lập "luật chơi" (khung chính sách).

Sự trỗi dậy của các thị trường mới nổi

Một điểm sáng thú vị trong báo cáo 2025 là sự bứt phá của các thị trường mới nổi (Emerging Market and Developing Economies). Không đi theo lộ trình tuần tự kéo dài hàng thập kỷ của các nước phương Tây, các quốc gia như Thái Lan, Brazil và đặc biệt là Việt Nam đang có tốc độ chấp nhận xe điện đáng kinh ngạc.

Báo cáo của IEA đặc biệt nhấn mạnh trường hợp của Việt Nam, nơi thị phần xe điện đã vượt quá 40%, đây là tỷ lệ rất cao so với mặt bằng chung của khu vực và thế giới. Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi hai yếu tố chính: Chi phí pin giảm mạnh (giảm 75% trong giai đoạn 2015-2024) giúp giá xe dễ tiếp cận hơn, và sự hiện diện của nhà sản xuất nội địa với năng lực cung ứng lớn.

Xe điện Vinfast.

Minh chứng cụ thể cho xu hướng này là kết quả kinh doanh của VinFast trong năm 2024. Theo dữ liệu công bố, hãng xe này đã ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng trong bối cảnh thị trường chung còn nhiều thách thức:

Tăng trưởng về lượng: Lũy kế cả năm 2024, VinFast đã bàn giao tổng cộng 97.399 xe, tăng 192% so với năm 2023. Chỉ riêng trong Quý 3/2024, hãng đã giao 21.912 xe, tăng 115% so với cùng kỳ.

Thị phần dẫn đầu: Với dải sản phẩm đa dạng phủ kín các phân khúc, VinFast trở thành thương hiệu ô tô có thị phần lớn nhất tại Việt Nam trong năm 2024. Đặc biệt, các mẫu xe điện đô thị cỡ nhỏ như VF 3 và VF 5 đang đóng vai trò quan trọng trong việc phổ cập xe điện tới số đông người tiêu dùng.

Con số thị phần trên 40% tại Việt Nam mà IEA trích dẫn là một chỉ báo quan trọng. Nó cho thấy tại các thị trường đang phát triển, xe điện không còn là sản phẩm "ngách" dành cho người thu nhập cao, mà đang dần trở thành phương tiện di chuyển phổ thông.

Dữ liệu từ World Energy Outlook 2025 cho thấy xu hướng điện khí hóa phương tiện giao thông là khó có thể đảo ngược. Với sự hỗ trợ của công nghệ pin giá rẻ và mạng lưới trạm sạc toàn cầu đã vượt mốc 5 triệu điểm (tăng 1,3 triệu điểm trong năm 2024), bài toán kinh tế đang nghiêng về phía xe điện. Đối với các nhà sản xuất ô tô trên toàn thế giới, thách thức hiện nay là làm sao để thích ứng và duy trì thị phần trong một bối cảnh tiêu dùng đang thay đổi nhanh chóng.

https://vtcnews.vn/doanh-so-xe-dien-toan-cau-du-kien-dat-20-trieu-chiec-nam-2025-ar989878.html