Công nhân chật vật trong "bão giá"

Từ ngày 1/7, mức lương tối thiểu vùng sẽ được điều chỉnh, tuy nhiên, mức lương tối thiểu vùng được điều chỉnh tăng nhưng giá xăng tăng kéo theo giá cả sinh hoạt tăng khiến cho cuộc sống của người lao động vẫn gặp rất nhiều khó khăn.

Đời sống công nhân quá khó khăn

Theo bà Hà Thị Phương Anh, Chủ tịch Công đoàn Công ty may liên doanh Plummy, mức thu nhập tối thiểu tại công ty ở thời điểm hiện tại 5,3 triệu đồng/người/tháng. Mức bình quân chung theo khảo sát của công đoàn cơ sở 6 tháng đầu năm 2022 là 5,6 triệu đồng/người/tháng/48h lao động/tuần.

Người lao động đang phải đối mặt với nhiều khó khăn do giá cả leo thang.

So mức lương tối thiểu vùng 2 năm trước thì người lao động có thể tiết kiệm chi tiêu, và có thể dự phòng. Tuy nhiên, với thời điểm hiện tại, thực sự tiền lương với người lao động là không đủ sống. “Tôi chưa tính đến những phát sinh ốm đau, hay cưới giỗ, thăm hỏi, quê quán, tôi đang nói đến sự leo thang của giá cả thị trường dẫn đến thu nhập của người lao động phải thực sự tiết kiệm tối đa chi phi để trang trải cuộc sống gia đình.

 Một khảo sát mới đây vừa được Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam thực hiện về tình hình lao động, tiền lương, thu nhập và chi tiêu và đời sống của công nhân lao động Việt Nam năm 2022 cho thấy, không ít người lao động phải đi vay mượn.

Cụ thể là: 12% người lao động phải thường xuyên đi vay tiền để chi tiêu; 35,5% người lao động thỉnh thoảng (3 -4 tháng/1 lần) phải đi vay tiền; 34,8% người lao động phải đi vay tiền 1 năm từ 1- 2 lần. Thừa nhận điều này, TS Vũ Tiến Minh, Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) cho biết, người lao động phải đi vay tiền để giải quyết vấn đề đời thường trước mắt.

Đối với họ, nếu phát sinh con ốm trong khi không làm thêm giờ, chắc chắn tháng sau là nợ tiền thuê nhà, vay nợ để mua gạo. “Với phần lớn công nhân, theo điều tra, 30% công nhân vì thu nhập quá thấp luôn trong tình trạng khó khăn, túng thiếu. Đối với họ, đa phần đều không có tiền tích luỹ, nhà ở; cùng với đó là ốm đau bệnh tật, đóng học cho con phải đi vay tiền. Nhiều công nhân lao động còn phải cắm sổ BHXH, CMND để đi vay tiền chỉ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng để trả tiền thuê nhà, mua gạo…”, TS Vũ Tiến Minh cho hay.

Doanh nghiệp phải chủ động giữ chân lao động

Theo bà Mai Thị Thùy, Chủ tịch Hội Nữ doanh nghiệp nhỏ và vừa TP Hà Nội, hai năm qua, do ảnh hưởng của COVID-19, nhiều đơn vị bị ảnh hưởng, mọi tầng lớp xã hội đều gặp khó khăn. Tuy nhiên, có những doanh nghiệp vẫn trụ được và sản xuất bình thường, nên Nhà nước có chủ trương 3 tại chỗ, đối với các doanh nghiệp không bị ảnh hưởng nhiều vẫn thưc hiện giãn cách tại chỗ, vẫn được trả lương bình thường (không phải mức lương tối thiểu) và thậm chí còn có những phụ cấp thêm. Đối với các làng nghề truyền thống, nhiều cở sở sản xuất có hàng trăm lao động nhưng không ký hợp đồng lao động nên gặp rất nhiều khó khăn, du lịch đóng cửa, các làng nghề không bán được hàng, đồng nghĩa họ phải đóng cửa và người lao động thất nghiệp.

“Câu hỏi đặt ra là lương cơ bản có duy trì được không trong thời gian COVID-19? Người lao động Việt Nam rất năng động, họ đã nỗ lực tìm kiếm việc làm trong thời kỳ này để duy trì cuộc sống. Hậu COVID-19, rất nhiều doanh nghiệp thiếu lao động. Không ít doanh nghiệp phải chật vật đi tìm người, và đây là cơ hội cho người lao động. Chính vì vậy, doanh nghiệp nên thật sự quan tâm đến người lao đông và có những chế độ đãi ngộ dù nhỏ, đáp ứng nhu cầu cơ bản của người lao động như cơ sở vật chất, thưởng, chế độ nghỉ mát... thì sẽ giúp giữ chân và thu hút được người lao động”, bà Mai Thị Thùy đánh giá.

Đồng quan điểm, TS Vũ Tiến Minh, Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn cũng cho rằng, hai năm qua do ảnh hưởng của COVID-19 nên có rất nhiều doanh nghiệp thực sự gặp phải khó khăn, thậm chí có những doanh nghiệp đã phải phá sản, giải thể. Tuy vậy, cũng có những doanh nghiệp vẫn trụ vững và đã thường xuyên quan tâm tới đời sống, việc làm người lao động.

“Trước việc từ 1/7 tới đây sẽ tăng lương tối thiểu vùng khiến có không ít doanh nghiệp vẫn còn băn khoăn. Tôi cũng chia sẻ thông tin về băn khoăn của nhiều doanh nghiệp rằng, tăng lương thì ảnh hưởng khả năng chi trả của doanh nghiệp. Tôi muốn đề cập về giải Nobel kinh tế 2021 trao cho ba nhà khoa học Mỹ với nghiên cứu về lương tối thiểu. Họ đã đưa ra kết luận, những tác động tiêu cực của tăng lương tối thiểu là nhỏ và không đáng kể.

Thực tế cho thấy, một số doanh nghiệp xác định, càng khó khăn thì càng phải tăng lương cho người lao động. Và từ việc tăng lương sẽ dẫn đến tăng năng suất, hiệu quả lao động, dẫn đến doanh thu tăng cao cho doanh nghiệp. Qua đó cho thấy, đây là mối quan hệ rất hài hoà”, TS Vũ Tiến Minh phân tích.

Ở góc độ khác để đảm bảo cuộc sống cho người lao động hiện nay, TS Nguyễn Thị Lan Hương, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học, lao động và xã hội cho rằng cần phải có luật Lương tối thiểu. TS Nguyễn Thị Lan Hương phân tích, tiền lương đủ sống là khả năng tiền lương bù đắp các bao phủ tất cả những chi phí cần thiết trong ngân sách cần thiết của người lao động và gia đình họ là: Ăn, mặc, ở, đi lại, giao tiếp xã hội, an sinh xã hội, phát triển nhân lực và hòa nhập xã hội. Mức sống đó phải được điều chỉnh theo sự phát triển kinh tế. Mức lương đủ sống phụ thuộc vào quy mô của hộ gia đình, bao gồm số trẻ em trong hộ gia đình và độ tuổi, chi phí của bố mẹ và con cái; thuộc khu vực sinh sống, nhóm ngành nghề làm việc.

“Như vậy mức lương đủ sống cho biết khả năng bảo đảm các chi phí cần thiết của người lao động và gia đình họ. Trong thực tiễn, chưa nhiều Chính phủ chuyển từ kiểm soát lương tối thiểu sang lương đủ sống. Để lương tối thiểu đảm bảo đủ sống thì phải nhanh chóng thực hiện lương tối thiểu giờ. Hiện nay trong thị trường lao động, một người lao động có thể đóng các vai khác nhau, chúng ta cứ căn cứ vào việc người lao động phải có hợp đồng lao động thì đẩy người yếu thế ra khỏi lưới an sinh. Do vậy, rất cần nhanh chóng ban hành Luật Lương tối thiểu”, TS Nguyễn Thị Lan Hương nói.

https://cand.com.vn/Xa-hoi/cong-nhan-chat-vat-trong-bao-gia-i657308/