Chuyên gia chỉ ra gốc rễ của tình trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường ở Hà Nội

Hà Nội đặt mục tiêu giành lại toàn bộ vỉa hè, lòng đường cho người đi bộ trong 2 tháng tới, yêu cầu tất cả các xã, phường đồng loạt ra quân xử lý dứt điểm tình trạng lấn chiếm, kinh doanh buôn bán trái phép.

Quyết tâm lần này được xem là mạnh mẽ nhất trong nhiều năm trở lại đây, khi lãnh đạo thành phố yêu cầu các địa phương ký cam kết chịu trách nhiệm nếu để tái diễn vi phạm, đồng thời triển khai lực lượng theo mô hình “dài hơi”, không đánh trống bỏ dùi.

Ghi nhận của phóng viên Báo Điện tử VTC News cho thấy trước ngày ra quân, tại nhiều tuyến phố như Tôn Đức Thắng, Khâm Thiên, Chùa Láng, Hàng Mã, Cầu Giấy…, diện mạo đô thị đã có phần gọn gàng hơn. Nhiều hộ kinh doanh chủ động thu hẹp biển bảng, không bày tràn ra vỉa hè. Một số "điểm nóng” về tình trạng chiếm dụng đã giảm đáng kể cảnh để xe kín lối, nhường lại khoảng trống cho người đi bộ.

Không còn khung cảnh lộn xộn như những tuần trước, song nhiều khu vực vẫn tiềm ẩn nguy cơ tái chiếm nếu lực lượng chức năng không duy trì kiểm tra thường xuyên.

Vỉa hè của nhiều tuyến phố ở Hà Nội được dọn dẹp gọn gàng, thông thoáng những ngày gần đây.

Kiến trúc sư Trần Huy Ánh, Ủy viên Thường vụ Hội Kiến trúc sư Hà Nội, cho rằng tình trạng lấn chiếm vỉa hè kéo dài có “gốc rễ rất rõ ràng” từ việc quản trị tài sản công chưa được chú trọng đúng mức.

Ông phân tích, ngay từ khi hình thành đô thị, Nhà nước phải bỏ ngân sách để mua lại đất tư nhân, giải phóng mặt bằng nhằm xây dựng đường sá và vỉa hè. Đây là quá trình tốn kém, phức tạp và kéo dài hàng chục năm.

“Tuy nhiên, sau khi đất được mua lại và trở thành tài sản công, việc quản lý lại rất kém. Vỉa hè là của chung nhưng mỗi người lại ‘chiếm một chút’ để tư lợi: buôn bán, để xe, mở chợ tạm… Lòng đường thì bị sử dụng sai mục đích, thậm chí tổ chức các hoạt động phi giao thông”, kiến trúc sư Ánh nói.

Theo ông, vấn đề còn nằm ở sự thiếu rõ ràng trong phân cấp trách nhiệm. Trước đây, nhiều cơ quan cùng tham gia quản lý, từ Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên Môi trường, Sở Giao thông Vận tải cho đến chính quyền địa phương, khiến ranh giới trách nhiệm mơ hồ, tạo kẽ hở để tài sản công bị chiếm dụng.

“Sự nhập nhèm này lại được che đậy bằng những khái niệm lệch lạc như ‘văn hóa vỉa hè’, ‘văn hóa hàng rong’, coi lấn chiếm là sinh kế. Tạo sinh kế có nhiều cách, chứ không thể bằng việc san sẻ tài sản công.

Nếu cứ mập mờ khái niệm, không làm rõ bản chất quản trị tài sản công thì mọi đợt ra quân sẽ chỉ mang tính phong trào, điều đã lặp đi lặp lại nhiều năm", ông Ánh nhấn mạnh.

Ông Ánh cũng cho rằng những đề án như cho thuê vỉa hè, cho thuê lòng đường hoặc tận dụng đất công làm bãi đỗ xe cần được rà soát lại. Nhiều đề án không phù hợp với pháp lý, không phù hợp với không gian vật lý đô thị và càng không phù hợp với đạo lý quản trị. Tài sản công là thứ thiêng liêng, không thể để bị sử dụng nhập nhèm.

Đồng thời, KTS Trần Huy Ánh cũng đề nghị áp dụng các công nghệ giám sát hiện có và thực hiện xử phạt theo đúng Nghị định 168.

Tại cấp cơ sở, các phường đang đồng loạt chuẩn bị lực lượng ra quân. Trung tá Trần Văn Cường, Trưởng Công an phường Ba Đình, cho biết địa phương đã xây dựng kế hoạch cụ thể, huy động tổng lực các đơn vị tham gia.

Lực lượng công an phối hợp các đơn vị của phường triển khai chỉnh trang cảnh quan, lập lại trật tự đô thị trên địa bàn.

“Đảng ủy và UBND phường sẽ tổ chức ra quân, giao cho từng đồng chí thường vụ phụ trách các tuyến phố. Chúng tôi thành lập 11 tổ công tác với 9 thành phần, gồm Công an phường, Tổ dân phố, Mặt trận Tổ quốc và các đơn vị liên quan”, Trung tá Cường cho biết.

Công an phường huy động khoảng 80 cán bộ, chiến sĩ tham gia đảm bảo trật tự. Tuy nhiên, theo ông Cường, Ba Đình là phường kiểu mẫu nên việc chỉnh trang vỉa hè không phải hoạt động theo phong trào mà đã là nhiệm vụ thực hiện liên tục trong thời gian trước và không có mốc thời gian kết thúc.

“Chúng tôi tập trung từ lập lại trật tự đô thị, vệ sinh môi trường, tới chỉnh trang cảnh quan: dọn rác, xóa vẽ bậy, hạ ngầm đường điện, xử lý hệ thống mương – thoát nước… Tất cả đều có kế hoạch theo từng giai đoạn”, Trưởng công an phường Ba Đình nhấn mạnh.

Nhiều người dân sinh sống quanh các tuyến phố từng bị chiếm dụng vỉa hè cho biết họ ủng hộ mạnh mẽ chiến dịch lần này của thành phố.

Bà Lê Thị Sương, người dân sống trên phố Tôn Đức Thắng, chia sẻ: “Ngày nào đưa cháu đi học tôi cũng phải đi bộ dưới lòng đường vì vỉa hè toàn xe máy dựng kín. Nguy hiểm lắm. Tôi chỉ mong lần này làm quyết liệt để người đi bộ có chỗ mà đi”.

Tại khu vực phố cà phê đường tàu - "điểm nóng" nhiều năm về tình trạng chiếm dụng hàng lang an toàn đường sắt, người dân cũng bày tỏ mong muốn được sống trong môi trường an toàn hơn.

Chị Trần Minh Hạnh, cư dân phường Cửa Nam cho biết: “Khách du lịch đứng chụp ảnh sát đường ray nguy hiểm lắm. Nếu thành phố làm mạnh tay, dẹp triệt để thì người dân ở đây thấy an tâm hơn nhiều. Tôi mong lần này thành phố sẽ giữ gìn trật tự đồng đều từ nội thành đến ngoại thành.”

Phố cà phê đường tàu - "điểm nóng" về tình trạng chiếm dụng hàng lang an toàn đường sắt.

Theo kế hoạch, UBND TP Hà Nội yêu cầu đúng 7h ngày 13/12, các đơn vị đồng loại triển khai lập lại trật tự, kỷ cương, văn minh đô thị trên địa bàn. Công tác này được Hà Nội yêu cầu các đơn vị duy trì thường xuyên, liên tục.

Các giải pháp lâu dài, Hà Nội yêu cầu bám sát các chủ trương, kế hoạch, chỉ đạo của Thành ủy, HĐND, UBND thành phố, phối hợp triển khai đồng bộ các biện pháp, giải pháp nhằm khắc phục toàn diện các điểm nghẽn lớn của thành phố như úng ngập, ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, an toàn thực phẩm...