Chính phủ Mỹ đóng cửa: Niềm tin bị lung lay

Lần này, thời gian đóng cửa đã bước sang tuần thứ ba mà vẫn chưa có dấu hiệu được giải quyết. Tình trạng này kéo dài có thể khiến xứ Cờ hoa thiệt hại khoảng 15 tỷ USD mỗi tuần và quan trọng hơn là niềm tin vào thể chế đang bị bào mòn.

Nếu cuộc đàm phán giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa tiếp tục bế tắc kéo dài hơn 35 ngày, nước Mỹ sẽ phá kỷ lục về đóng cửa chính phủ từng xảy ra trong giai đoạn 2018-2019. Điều này không chỉ đóng băng ngân sách liên bang mà còn làm tăng gánh nặng kinh tế - xã hội và ảnh hưởng đến tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), đồng thời làm phức tạp thêm tình trạng thất nghiệp.

Điểm mấu chốt trong tranh cãi giữa hai đảng hiện nay liên quan tới chương trình y tế. Đảng Dân chủ kiên quyết đòi gia hạn trợ cấp theo Đạo luật Chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền (ACA) và khôi phục các quyền lợi bảo hiểm chăm sóc sức khỏe cho người có thu nhập thấp (Medicaid), đồng thời coi đây là điều kiện tiên quyết để chấm dứt tình trạng đóng cửa.

Trong khi đó, đảng Cộng hòa muốn cắt giảm mạnh ngân sách, đặc biệt là cho các chương trình xã hội và đòi hỏi điều kiện khắt khe để giảm thâm hụt quốc gia. Đảng này yêu cầu chính phủ phải mở cửa trở lại trước khi bắt đầu bất kỳ cuộc đàm phán nào về chính sách y tế.

Tình trạng đóng cửa chính phủ khiến khoảng 1,9 triệu nhân viên liên bang bị ảnh hưởng, trong đó hàng trăm nghìn người phải nghỉ việc không lương. Các cơ quan như Bộ Nội vụ, Bộ Nông nghiệp, Cơ quan Hàng không Liên bang (FAA) hay Cục Thuế vụ (IRS) đã phải tạm dừng hoặc hoạt động hạn chế, khiến mọi thủ tục, từ cấp hộ chiếu đến xét duyệt hồ sơ thuế, đều bị đình trệ.

Hệ thống sân bay chịu áp lực lớn khi nhân viên an ninh và kiểm soát không lưu phải làm việc mà chưa được trả lương. Một số chương trình cho người nghèo như Hỗ trợ mẹ và trẻ nhỏ (WIC), giáo dục mầm non cho trẻ có hoàn cảnh khó khăn (Head Start) buộc phải tạm dừng do thiếu ngân sách.

Nếu Quốc hội Mỹ không gia hạn các trợ cấp bảo hiểm y tế trước khi kết thúc năm 2025, người tham gia sẽ phải đối mặt với mức phí bảo hiểm cao hơn đáng kể bắt đầu từ năm 2026. Theo ước tính của Tổ chức Kaiser Family Foundation, mức phí bảo hiểm trung bình có thể tăng 114%, từ 888 USD lên 1.904 USD mỗi năm, nếu các trợ cấp này không được gia hạn.

Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO), mỗi tuần đóng cửa nền kinh tế sẽ mất khoảng 15 tỷ USD và khiến số người thất nghiệp tăng thêm 43.000 người nếu kéo dài 1 tháng.

Một số chuyên gia cảnh báo, thiệt hại có thể còn lớn hơn nếu Nhà Trắng thực hiện kế hoạch sa thải hàng loạt nhân viên chính phủ như từng tuyên bố.

Nhưng thiệt hại kinh tế chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Điều đáng lo hơn là niềm tin của người dân vào thể chế đang bị bào mòn. Các cuộc khảo sát mới nhất cho thấy, tỷ lệ người dân tin tưởng chính quyền Mỹ chỉ còn khoảng 13%, mức thấp kỷ lục trong 2 thập kỷ qua.

Trong diễn biến mới nhất, lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Chuck Schumer và lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Hakeem Jeffries đã liên hệ với Tổng thống Donald Trump vào ngày 21-10, đề nghị một cuộc gặp khẩn cấp để thảo luận về tình trạng chính phủ đóng cửa trước khi ông chủ Nhà Trắng rời Mỹ vào cuối tuần này cho chuyến công du châu Á đã được lên kế hoạch.

Theo lịch trình, Tổng thống Mỹ sẽ khởi hành vào ngày 24-10 và sẽ kết thúc chuyến thăm tại Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) ở Hàn Quốc, nơi ông dự kiến sẽ có cuộc gặp quan trọng với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Tuy nhiên, theo đánh giá của các nhà bình luận, cuộc gặp giữa Tổng thống Donald Trump với các Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa tại Nhà Trắng không đạt được kết quả đáng kể nào.

Ông Donald Trump tiếp tục chỉ trích mạnh mẽ các thượng nghị sĩ đảng Dân chủ về tình trạng chính phủ đóng cửa, đồng thời tuyên bố rằng, các khoản tài trợ cho những dự án ở các bang do đảng Dân chủ kiểm soát, vốn đã bị tạm dừng trong thời gian chính phủ đóng cửa, sẽ không được giải ngân trở lại.

Khi các cuộc thương lượng ở Washington vẫn chưa tìm thấy lối ra, hàng triệu người dân Mỹ tiếp tục chờ đợi không chỉ một bản ngân sách mới, mà là một cam kết cho sự ổn định và niềm tin. Điều này chỉ có được khi các đảng gạt bỏ bất đồng, cùng hướng về lợi ích chung của quốc gia.

https://hanoimoi.vn/chinh-phu-my-dong-cua-niem-tin-bi-lung-lay-720594.html