Chạy đua với virus corona

Hollianne Bruce, nhà dịch tễ học duy nhất chịu trách nhiệm kiểm soát bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế quận Snohomish, bang Washington, Mỹ lập tức hành động. Không đợi đội y tế của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) đến từ Atlanta, Bruce quyết định liên lạc với nam bệnh nhân hiện được cách ly tại một bệnh viện.

Bruce nói với người đàn ông 35 tuổi rằng cô biết anh thấy không khỏe và xin lỗi khi làm phiền, nhưng cô nhấn mạnh anh có thể cứu mọi người bằng cách chia sẻ thông tin về nơi đã ở và người đã tiếp xúc trong những ngày gần đây. "Chúng tôi không biết nhiều về loại virus này nên muốn hỏi anh vài điều", Bruce nói với nam bệnh nhân.

Nhân viên họp bàn tìm cách kiểm soát virus corona tại Phòng Y tế quận Snohomish, bang Washington. Ảnh: NY Times.

Người đàn ông đồng ý giúp Bruce. Đó là lần nói chuyện đầu tiên giữa hai người. Sau đó, họ đã có nhiều cuộc trao đổi hơn, qua điện thoại hoặc qua bộ đàm khi Bruce đứng bên ngoài phòng cách ly. Có lần, anh nhờ cô mua cho bữa trưa từ cửa hàng Panda Express gần đó.

Bruce muốn nam bệnh nhân kể lại khoảng thời gian 6 ngày trước khi anh trở về Mỹ sau chuyến thăm gia đình ở Vũ Hán, thủ phủ Hồ Bắc, Trung Quốc, nơi khởi phát dịch viêm phổi do chủng virus corona mới (nCoV). Hàng loạt câu hỏi được Bruce đưa ra về thời gian chuyến đi, số hiệu chuyến bay, số ghế, phương tiện đi từ sân bay về nhà, thời gian xuất hiện triệu chứng, nơi làm việc, những điểm dừng chân trên đường đi làm hay trên đường về nhà và anh có ra ngoài ăn tối hay không.

Bruce thở phào khi biết bệnh nhân sống một mình, thường đi thang bộ thay vì thang máy ở chỗ làm và không làm việc trong không gian mở. Nhưng anh đã ăn trưa với 8 người khác vào ngày bắt đầu bị ho và tất cả họ đều được theo dõi. Ngay khi bị ho, anh đã tới một phòng khám đông đúc để kiểm tra. 38 người khác có mặt tại phòng khám hôm đó cũng cần được theo dõi.

Ở Mỹ, ngăn chặn virus lây lan là trách nhiệm của từng địa phương. Sau khi phát hiện ca nhiễm đầu tiên, giới chức y tế quận và thành phố chạy đua với thời gian để cách ly người ốm và tìm hiểu nơi họ ở và theo dõi người từng tiếp xúc với họ. Nhân viên y tế cũng phải cố gắng loại bỏ tin đồn vô căn cứ để giảm bớt nỗi sợ hãi trong cộng đồng, cũng như sẵn sàng ứng phó với ca nhiễm mới.

Tại Trung tâm Y tế quận Snohomish, 113 nhân viên đã dành ra tổng cộng 1.000 giờ để nỗ lực kiểm soát virus kể từ khi mẫu bệnh phẩm của người đàn ông 35 tuổi được gửi tới CDC. Thanh tra về thực phẩm, quản lý nhân lực và chuyên gia về lạm dụng thuốc opioid đã cùng tham gia cuộc đua.

"Tất cả hoạt động ứng phó với virus đều do quận tự lo liệu. Những gì diễn ra ở Snohomish cho thấy chúng tôi cần phải cải thiện và nâng cao khả năng để ứng phó với virus lần đầu xuất hiện ở Mỹ", tiến sĩ Satish Pillai, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm và đội trưởng đội y tế gồm 8 người được CDC cử đến từ Atlanta để theo dõi ca bệnh đầu tiên, cho hay.

Hoạt động ứng phó virus trong hai tuần qua ở Trung tâm Y tế quận Snohomish, nơi các văn phòng đều tràn ngập thông điệp như "Miễn dịch: Hệ thống bảo vệ tốt nhất của bạn!" hay "Hiến máu cứu người", cho thấy những gì có thể diễn ra tại 3.000 trung tâm y tế địa phương ở Mỹ trong vài tuần tới.

Virus corona gây ra dịch viêm phổi Vũ Hán dường như vẫn cách xa nước Mỹ cho tới đêm 19/1, khi tiến sĩ Chris Spitters, quan chức y tế quận Snohomish, nhận được thông báo rằng một phòng khám vừa gửi tới CDC mẫu bệnh phẩm của người mới trở về từ Vũ Hán. "Lúc đầu, bạn sẽ thực sự muốn phủ nhận rằng dịch đã lan tới đây", Spitters nói.

Do đã rời Snohomish đi nghỉ cuối tuần, tiến sĩ Spitters nhờ trợ lý giám đốc phụ trách phòng dịch Katie Curtis kiểm tra tình trạng của nam bệnh nhân, người trước đó đồng ý cách ly trong nhà tới khi có kết quả xét nghiệm.

Triệu chứng bệnh tương đối nhẹ nhưng nhân viên y tế vẫn muốn theo dõi tình trạng sốt của anh và đảm bảo rằng trong nhà có đủ nhu yếu phẩm cần thiết để tránh phải ra ngoài. Anh này nói với Curtis qua điện thoại rằng có nhiều đồ ăn nhưng không có nhiệt kế. Khi Curtis tới nhà vào sáng hôm sau để đưa nhiệt kế, anh này đeo khẩu trang nói chuyện với cô và hứa gửi chỉ số thân nhiệt vài tiếng một lần.

Tin nhắn đầu tiên được bệnh nhân này gửi tới Curtis sau đó vài phút và không có vấn đề gì đáng lo ngại. Nhưng trước lần gửi tiếp theo, Curtis gọi cho anh và kết nối với tiến sĩ Spitters. Tới lúc này, nhóm y tá và kỹ thuật viên y tế khẩn cấp đã được tập hợp. Diễn tập vận chuyển và cách ly bệnh nhân truyền nhiễm nghiêm trọng tiến hành đầu tháng 1 giờ trở thành hiện thực. Khu vực cách ly tại Trung tâm Y tế Dự phòng, nơi dành riêng cho bệnh nhân Ebola và chưa từng được sử dụng, giờ được đưa vào vận hành. 

"Chúng tôi đã có kết quả xét nghiệm của anh", Curtis nói với nam bệnh nhân.

Cơ sở xét nghiệm virus corona ở thành phố Lynnwood, bang Washington. Ảnh: NY Times.

Lo lắng và tức giận là phản ứng của hàng chục người từng tiếp xúc với bệnh nhân. Vài người tỏ ra biết ơn Bruce và nhân viên y tế khác đang kiểm tra sức khỏe cho họ. Vài người khác nói đùa về loại bia tên Corona. "Tôi có thể khỏi bệnh với một quả chanh không?", một người thực sự muốn biết.

Chỉ có một người trong số đó có vẻ không muốn được nhân viên y tế kiểm tra. Tất cả người trong danh sách "tiếp xúc gần" của Bruce đều được nhân viên y tế cộng đồng gọi điện để thông báo tình hình nghiêm trọng hiện tại. Họ được yêu cầu đo nhiệt độ cơ thể hai lần mỗi ngày và báo cáo khi xuất hiện triệu chứng sốt hoặc ho. Sau đó, họ có thể nhận được tin nhắn với từ ngữ cẩn trọng để không khiến người khác hoảng loạn nếu đọc được.

"Đây là yêu cầu của trung tâm y tế quận để kiểm tra triệu chứng bệnh của bạn và người thân. Hãy trả lời 1 nếu bạn không có triệu chứng bệnh và 2 nếu có người trong nhà bạn bị ốm", tin nhắn viết.

Cùng lúc, những đồng nghiệp của Bruce ở quận King cũng có hành động tương tự với người từng tiếp xúc với bệnh nhân trên chuyến bay hoặc đi cùng xe từ sân bay. Ít nhất 9 người trong đó có những triệu chứng bệnh giống CDC liệt kê. 6 người có kết quả âm tính, trong khi 3 người còn lại đang chờ. 

Ứng phó với virus corona là chuyện quen thuộc với nhân viên y tế, những người thường xuyên làm việc để phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh như tiêu chảy cấp, sởi, lao và HIV. Nhưng đặc tính lạ của virus corona làm tăng thêm tính cấp bách và không chắc chắn cho công việc của họ. Ai có nguy cơ nhiễm cao nhất? Triệu chứng ở người nhiễm bệnh xuất hiện nhanh thế nào? Virus lây nhiễm bằng cách nào?

Vào mùa mà gần như mọi người đều dễ bị viêm họng, thật khó để biết ai trong số những người họ theo dõi cần được làm xét nghiệm và bị coi là "PUI", người thuộc diện điều tra.

Bruce đã thực sự lo lắng khi chưa thể tiếp cận một người trong danh sách theo dõi cho tới ngày 25/1. Sau khi để lại tin nhắn vào số liên hệ khẩn cấp của người phụ nữ này, cô đã nhận được cuộc gọi vào tối hôm đó. Người này nói bà đã bay tới Wisconsin theo kế hoạch đã định. May mắn kết quả xét nghiệm của người phụ nữ này là âm tính.

Bệnh nhân ở Snohomish đã xuất viện và được tiến sĩ Spitters yêu cầu tiếp tục cách ly tại nhà. Giới chức y tế từ chối cung cấp thông tin bệnh nhân. Người đàn ông này sau đó cho biết đang dần khỏe hơn và cảm ơn những người đã điều trị cho anh. Anh cũng mong muốn sớm quay trở lại cuộc sống bình thường và "không bị mọi người xung quanh soi xét".

Thống đốc bang Washington Jay Inslee (giữa) họp báo về ca nhiễm virus corona đầu tiên tuần trước. Ảnh: NY Times.

Thanh Tâm (Theo NY Times)

Người nào được miễn phí điều trị virus corona?

40 y bác sĩ cùng bệnh viện nhiễm virus corona

Số người chết vì virus corona tăng lên 724

7 hiểu lầm tai hại của người dân về virus corona