Theo Bộ Tài chính, mức giảm trừ gia cảnh tính thuế thu nhập cá nhân cần căn cứ vào nhiều yếu tố, đảm bảo sợ hợp lý, hài hòa lợi ích của cả nhà nhà nước và người dân.
Mới đây, tại bản tổng hợp, giải trình tiếp thu ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân về đề nghị xây dựng dự án luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế), Bộ Tài chính đề xuất nghiên cứu, tính toán, điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh đảm bảo phù hợp với sự biến động của giá cả, sự gia tăng mức sống dân cư trong giai đoạn vừa qua cũng như dự báo cho thời gian tới đây, đồng thời không làm giảm vai trò của chính sách thuế thu nhập cá nhân trong hệ thống thuế.
Cụ thể, quy định về giảm trừ trước khi tính thuế đảm bảo nguyên tắc cá nhân cần phải có một mức thu nhập nhất định nhằm đáp ứng được nhu cầu thiết yếu của cuộc sống như: ăn, ở, đi lại, học tập, khám chữa bệnh...
Thu nhập trên ngưỡng này mới phải nộp thuế và cũng chỉ nộp thuế đối với phần thu nhập trên ngưỡng.
Việc xác định mức giảm trừ gia cảnh căn cứ vào nhiều yếu tố, trong đó mức lương tối thiểu vùng chỉ là một căn cứ tham chiếu để xác định mức giảm trừ gia cảnh. Mức lương tối thiểu vùng không chỉ có ý nghĩa bù đắp trượt giá mà còn có ý nghĩa nâng cao đời sống người lao động phù hợp với sự tăng trưởng của nền kinh tế, phân biệt mức sống, chi phí của người lao động ở các vùng khác nhau.
Bộ Tài chính cho rằng, việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cần được nghiên cứu kỹ lưỡng và nội dung này sẽ được đơn vị nghiên cứu, đề xuất khi Luật được đưa vào chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh của Quốc hội.
Cũng tại bản tổng hợp giải trình, Bộ Tài chính thông tin Luật Thuế TNCN (thay thế) đã nhận được 64 ý kiến tham gia đóng góp, trong đó giảm trừ gia cảnh là một trong các nội dung nhận được nhiều ý kiến góp ý.
Cụ thể, nhiều tỉnh thành, bộ ngành đã có kiến nghị gửi Bộ Tài chính đề xuất việc nâng mức giảm trừ gia cảnh đối với cá nhân NNT và người phụ thuộc cần phải tăng thêm, bởi mức theo Luật thuế TNCN hiện hành đã lạc hậu, không còn phù hợp với tình hình thực tế.
Hoặc bạn đọc gửi kiến nghị đến Cổng thông tin điện tử Chính phủ đề xuất chia nhỏ mức giảm trừ gia cảnh theo vùng, tương ứng với 4 vùng áp dụng với lương tối thiểu vùng, bởi hiện tại chi phí sinh hoạt của mỗi vùng/ địa phương có sự chênh lệch rất lớn. Trong đó, một số yếu tố quan trọng như giá bất động sản (mua hoặc thuê), thực phẩm, hàng hoá tiêu dùng dịch vụ …cũng khác nhau.
Do đó, theo Bộ Tài chính, việc chia nhỏ này sẽ đảm bảo được tính công bằng trong chính sách thuế cũng như đảm bảo đời sống cho người lao động.
Về lộ trình sửa đổi, theo Bộ Tài chính, Chính phủ đã báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội kết quả nghiên cứu, rà soát và đề xuất xây dựng Luật Thuế TNCN (thay thế), đề nghị đưa vào Chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2025, trình Quốc hội cho ý kiến vào Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025), thông qua tại Kỳ họp thứ 11 (tháng 5/2026).
Cần sớm đổi mới mức giảm trừ gia cảnh
Thời gian qua, liên quan đến việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh làm căn cứ tính thuế thu nhập cá nhân nhiều chuyên gia cho rằng đây là công tác cần thực hiện sớm nhất có thể để phù hợp với thực tiễn cũng như đảm bảo mức sống của người lao động, nhất là tại các đô thị lớn.
PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế cho rằng tại Singapore, người dân thu nhập 40.000 - 60.000 USD/năm, trong khi chỉ cần khoảng 20.000 USD là có thể sống tốt. Còn thu nhập bình quân của Việt Nam đang quá thấp so với nhu cầu, mức sống thực tế. Mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế ở mức 11 triệu đồng/tháng, nếu sống ở Hà Nội, TPHCM,... với đủ khoản chi tiêu như thuê nhà, ăn ở, học hành, khám chữa bệnh... rất khó đủ sống.
“Theo tôi, ở những thành phố lớn như Hà Nội, TP. HCM, mức giảm trừ nên ở khoảng 16 - 18 triệu đồng/tháng trở lên. Còn với người phụ thuộc, mức 4.4 triệu đồng/người phụ thuộc/tháng cũng không thể đủ được, ít nhất cũng phải để mức từ 5-7 triệu đồng trở lên", ông Thịnh nêu quan điểm.
Dưới góc độ chuyên gia pháp lý, Luật sư Nguyễn Tiến Lập, Thành viên Văn phòng luật sư NHQuang và Cộng sự, Trọng tài viên Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam cho biết, với giá cả sinh hoạt hiện nay, nhất là khu vực đô thị, dư luận đa số đều cho rằng các mức ấn định cho việc miễn thu thuế quá thấp, hay nói cách khác đã trở nên lỗi thời về mặt chính sách thuế, xét từ góc độ bảo đảm đời sống của người dân.
Ông Lập nêu ví dụ, tại các đô thị lớn, chi phí cơ bản của một cá nhân sẽ bao gồm ít nhất là 2 triệu đồng thuê nhà, 1 triệu đồng xăng xe và đi lại, 4,5 triệu đồng tiền ăn và 0,5 triệu đồng cho liên lạc và Internet. Vậy chỉ còn lại 3 triệu đồng cho tất cả các nhu cầu còn lại như chăm sóc sức khỏe thăm hỏi, giao tiếp xã hội, học tập, sinh hoạt văn hoá và giải trí.
"Tính toán đơn giản như thế để thấy rằng với mức thu nhập 11 triệu đồng/tháng, chắc chắn sẽ là không đủ, hay chỉ là để tồn tại mà không phải sống theo đúng nghĩa gọi là tử tế. Vậy, với một gia đình tiêu chuẩn gồm 4 người, nếu mỗi bố, mẹ chỉ có thu nhập đủ nuôi mình, cộng khoản có thêm 4,4 triệu đồng cho mỗi trẻ em đi học, trong điều kiện phải trả học phí và tiền học thêm, thì liệu có đủ không?", ông Lập lập luận.
“Tôi cho rằng đã đến lúc và không thể muộn hơn cần rà soát lại quy định về mức miễn thu và giảm trừ gia cảnh của Luật Thuế TNCN, theo hướng nâng cao một cách cơ bản các mức này", ông Lập nói.
Mặt khác, LS. Nguyễn Tiến Lập cũng thừa nhận sẽ có người ở nông thôn hay vùng sâu, vùng xa nói rằng "mức thu nhập 11 triệu đồng/tháng là ước mơ của tôi". Điều đó có thể đúng. Do đó, về khách quan, chúng ta cần thiết kế các định mức, tiêu chuẩn khác nhau cho các vùng miền khác nhau để đảm bảo khoa học, hợp lý và công bằng.
Ông Nguyễn Văn Thức, thành viên Hội Tư vấn thuế Việt Nam cũng đồng tình với việc cắt giảm số bậc trong Biểu thuế xuống còn 5 bậc trong giai đoạn này.
“Để đến 7 bậc, cấu trúc tính và cách tính hơi phức tạp, số người biết cách tính thuế rất ít. Chính vì không hiểu cách tính thuế, nhiều người có cảm giác làm bao nhiêu nộp thuế hết, giảm động lực làm kinh tế hoặc tìm cách né thuế. Hệ lụy kéo theo là bộ máy quản lý phải phình to hơn để kiểm soát tốt hơn.
Trên cơ sở đó, vị chuyên gia này đề xuất, các cơ quan quản lý cân nhắc giảm số bậc trong Biểu thuế, cấu trúc các khoản tính thuế đơn giản, rõ ràng hơn, để người dân cảm thấy công bằng, minh bạch, có động lực phấn đấu tăng thu nhập hơn. Khi đó, số tiền thuế thu được sẽ tăng lên.
Ngày đăng: 19:31 | 07/03/2025
Lê Sáng / Markettimes.vn