Biểu hiện lệch chuẩn trong hoạt động âm nhạc: Chấn chỉnh nghiêm, hướng tới tự giác

Các cơ quan chức năng từ Trung ương đến địa phương đã đồng loạt vào cuộc, thể hiện sự kiên quyết chấn chỉnh và lập lại kỷ cương trong hoạt động biểu diễn, hướng nghệ sĩ đến sự chuẩn mực cũng như đem lại đời sống nghệ thuật lành mạnh.

Kiên quyết xử lý, chấn chỉnh

Trường hợp gây nhiều phản ứng về việc lệch chuẩn trong hoạt động âm nhạc gần đây là ca sĩ Jack (Trịnh Trần Phương Tuấn) với một bài hát có cụm từ bị đánh giá là dung tục trong đêm nhạc Moonlit Childhood diễn ra tối 16-10 tại Hà Nội. Sau khi có dư luận về sự việc, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã rà soát toàn bộ sự kiện và khẳng định tiết mục gây phản ứng này không nằm trong danh mục biểu diễn đã xin phép, đồng thời làm việc với đơn vị tổ chức, ca sĩ để làm rõ quy trình xin phép cũng như nội dung biểu diễn, từ đó có hướng xử lý.

Cũng trong tuần qua, Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức cuộc họp nhằm thống nhất quan điểm quản lý “chấn chỉnh mạnh tay”, ngăn chặn việc nghệ sĩ lan truyền sản phẩm lệch chuẩn.

Theo Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử Lê Quang Tự Do, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quán triệt phải chấn chỉnh nghiêm khắc và lập lại trật tự trên không gian mạng, không để sản phẩm phản cảm, lệch chuẩn lan truyền gây ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ. Nghệ sĩ và người có sức ảnh hưởng (KOL) cần ý thức rõ vai trò làm gương của mình, phải thể hiện sự chuẩn mực trong hành vi, phát ngôn và sản phẩm sáng tạo. Thời gian qua, Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử đã triển khai nhiều biện pháp quyết liệt, phối hợp với các cơ quan chức năng, thậm chí có trường hợp phải xử lý ở mức hình sự để bảo đảm tính răn đe.

Trước đó, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh liên tiếp ban hành công văn định hướng, chấn chỉnh các hoạt động âm nhạc có biểu hiện lệch chuẩn văn hóa, đồng thời đề nghị cân nhắc không mời những nghệ sĩ có sản phẩm, hành vi, phát ngôn phản cảm, trái thuần phong mỹ tục tham gia sự kiện của thành phố. Bên cạnh ca sĩ Jack với bài biểu diễn trong đêm Moonlit Childhood, các nghệ sĩ khác cũng được điểm tên, trong đó có ca sĩ Pháo với bài “Sự nghiệp chướng”; rapper Gducky với bài “Miền mộng mị”; CLME (Hoàng Tôn X Andree X Tinle), Jack với bài “Chưa bao giờ”; Andree với bài “Kẹo”; Bray x Đạt G với bài “Cao ốc 207”; HIEUTHUHAI với bài “Trình”; Andree x Bình Gold với bài “Em iu”... lan tỏa trên mạng xã hội những ca khúc có ngôn ngữ, biểu hiện âm nhạc không hợp thuần phong mỹ tục, thẩm mỹ nghệ thuật, chuẩn mực ứng xử văn hóa. Việc này ảnh hưởng đến suy nghĩ, hành động của giới trẻ và cái nhìn của công chúng về hình ảnh nghệ sĩ.

Với sự vào cuộc mạnh mẽ, đồng bộ của các cơ quan chức năng từ Trung ương đến địa phương, nhiều ca sĩ, nghệ sĩ đã tự giác điều chỉnh. Sau buổi làm việc với Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, ca sĩ Jack đã gửi lời xin lỗi khán giả, đồng thời tuyên bố tạm dừng hoạt động nghệ thuật, cam kết rà soát, điều chỉnh toàn bộ nội dung sáng tạo. Các ca sĩ Pháo, rapper Binz, Gducky, Rocky CDE, 24k.Right, Robber, Dangrangto… đã gỡ bỏ MV, sản phẩm âm nhạc có ca từ nhạy cảm, gây tranh cãi.

Làm trong sạch môi trường hoạt động nghệ thuật

Theo dõi hoạt động âm nhạc nhiều năm, nhạc sĩ Nguyễn Tiến Mạnh, Phó Chủ tịch Hội Âm nhạc Hà Nội chia sẻ, đời sống âm nhạc hiện nay đang có những thành tựu đáng kể với nhiều chương trình nghệ thuật, tác phẩm có sức lan tỏa, ảnh hưởng tích cực đến đời sống. Song, vẫn có những trường hợp sử dụng chiêu trò gây nhiều tai tiếng, cho ra những sản phẩm âm nhạc phản cảm, có ca từ gây sốc. Đó là “thảm họa âm nhạc”, tác động xấu đến môi trường nghệ thuật, đến thẩm mỹ của giới trẻ.

Theo nhạc sĩ Nguyễn Tiến Mạnh, để xây dựng môi trường âm nhạc lành mạnh, cần có sự giáo dục và định hướng đồng bộ ngay từ những nền tảng đầu tiên, từ gia đình, nhà trường đến xã hội. Bên cạnh đó, các nhà sản xuất, bầu show, đạo diễn, ca sĩ, nhạc sĩ… góp phần quan trọng trong việc tạo nên “bộ lọc văn hóa” cho đời sống âm nhạc, thông qua việc lựa chọn, đánh giá, định hướng và cổ xúy những giá trị chân - thiện - mỹ. Phía cơ quan quản lý phải có sự nghiêm khắc hơn đối với các sản phẩm âm nhạc phản cảm, đi ngược thuần phong mỹ tục, đồng thời thúc đẩy các hoạt động nâng cao thẩm mỹ công chúng, đặc biệt là giới trẻ.

Ở góc độ cơ quan quản lý, Nghệ sĩ nhân dân Nguyễn Xuân Bắc, Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) nhận định, một tác phẩm nghệ thuật phải đáp ứng chức năng thẩm mỹ, giáo dục, truyền tải giá trị nhân văn tích cực. Những biểu hiện phản cảm trong ca từ, trang phục, ngôn ngữ, đi ngược thuần phong mỹ tục... đều phải bị xử lý nghiêm khắc. Thời gian tới, Cục Nghệ thuật biểu diễn sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để vừa tạo hành lang pháp lý khích lệ sự sáng tạo, phát triển công nghiệp văn hóa, vừa bảo đảm việc quản lý để nghệ thuật phát triển theo đúng định hướng và tuân thủ các quy định.

Nghệ sĩ nhân dân Trần Quốc Chiêm, Chủ tịch Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật Hà Nội cho rằng, cần có “nhiều hành động đẹp để dẹp cái xấu”. Các cơ quan trung ương, địa phương và đơn vị cần chủ động tổ chức, khuyến khích các chương trình, hoạt động nghệ thuật lành mạnh, giàu giá trị nhân văn, qua đó lan tỏa cái đẹp, cái thiện đến công chúng. Bên cạnh đó, việc tôn vinh, khích lệ những nghệ sĩ có cống hiến thực chất, những sản phẩm có chiều sâu nghệ thuật cũng là cách khơi dậy niềm tin và cảm hứng sáng tạo trong xã hội. Khi có sự chung tay nuôi dưỡng, bảo vệ môi trường sáng tạo lành mạnh, nghệ thuật Việt Nam sẽ phát triển phong phú, nhân văn và bền vững.