Biến chủng mới của chủng Delta nguy hiểm ra sao?

Hàng nghìn đột biến, biến chủng khác nhau của nCoV lưu hành trên khắp thế giới. Virus đột biến liên tục, do đó, không có gì ngạc nhiên khi AY.4.2 xuất hiện. Biến chủng Delta gốc đang được xếp vào nhóm đáng quan ngại tại Anh từ tháng 5, sau khi nó vượt Alpha và chiếm tỷ lệ đa số trong các ca nhiễm mới hàng ngày.

Vào tháng 7, các chuyên gia phát hiện biến chủng Delta có thêm dòng phụ. Đến nay, vẫn chưa có bằng chứng cho thấy AY.4.2 lây nhiễm cao hơn.

AY.4.2 là một trong 45 dòng phụ của biến chủng Delta đang lây lan ở Anh. Báo cáo cho thấy vào tuần bắt đầu từ ngày 27/9 - tuần gần nhất có các dữ liệu giải trình tự gene hoàn thiện - biến chủng AY.4.2 chiếm khoảng 6% các ca nhiễm virus corona đã được giải trình tự gene. Và biến chủng này vẫn đang trong quỹ đạo tăng lây nhiễm.

Vào tuần đầu tiên của tháng 10, Viện Wellcome Sanger thống kê số ca nhiễm biến chủng AY.4.2 chiếm tỷ lệ 9,4% trên tổng F0, tăng gấp đôi so với con số của tháng trước (4,4%). Ít nhất 16 khu vực tại Anh có tỷ lệ lây nhiễm biến chủng mới >25%.

AY.4.2 trước đó đã xuất hiện tại một số nước châu Âu và đã được giải mã lần đầu tiên hồi tháng 4/2020.

Báo cáo cho thấy vào tuần bắt đầu từ ngày 27/9, biến chủng AY.4.2 chiếm khoảng 6% các ca nhiễm virus corona đã được giải trình tự gene. Và biến chủng này vẫn đang trong quỹ đạo tăng lây nhiễm. Các chuyên gia cho biết, AY.4.2 chứa hai đột biến trong protein gai, được gọi là A222V và Y145H. Protein gai nằm bên ngoài virus corona và giúp virus xâm nhập vào tế bào.

Tiến sĩ Jeffrey Barrett, Giám đốc Sáng kiến Bộ gene COVID-19 tại Viện Wellcome Sanger ở Cambridge, và giáo sư Francois Balloux, Giám đốc Viện Di truyền Đại học London, cho biết AY.4.2 có khả năng lây nhiễm cao hơn 10-15% so với biến chủng Delta ban đầu.

Tuy nhiên, ông Ravi Gupta, giáo sư vi sinh lâm sàng tại Đại học Cambridge, nói với Guardian rằng những đột biến này chưa đáng quan ngại. “Đột biến A222V và các đột biến tương tự Y145H từng được tìm thấy trong các dòng khác của biến chủng Delta. Mặc dù những đột biến này có khả năng ảnh hưởng đến sự liên kết giữa các kháng thể và virus, nó không có tác động thực sự lớn đối với virus", chuyên gia này thông tin thêm.

Mặc dù vậy, nhiều ý kiến vẫn cho rằng, cần "nghiên cứu khẩn cấp" AY.4.2 để tìm hiểu liệu có phải biến chủng này lây truyền mạnh hơn và phần nào có khả năng kháng miễn dịch hay không dù hiếm xuất hiện bên ngoài nước Anh.

Trước đó, một biến chủng Delta Plus khác được biết đến với đột biến bổ sung K417N. Dòng phụ này lần đầu được báo cáo bởi Cơ quan Y tế công cộng của Anh hôm 11/6. Ấn Độ cũng là nơi đầu tiên trên thế giới ghi nhận ca nhiễm dòng phụ Delta Plus này.

Đột biến K417N cũng được tìm thấy trong các biến chủng Beta, gây lo ngại vì liên quan việc làm tăng nguy cơ tái nhiễm. Các nhà nghiên cứu Anh cho biết vào cuối tháng 6 vẫn chưa có bằng chứng cho thấy đột biến bổ sung là mối lo ngại chính.

Một bài báo của Đức vào đầu tháng 10 cho biết cả Delta và Delta Plus đều cho thấy khả năng lây nhiễm tăng và bám chặt hơn vào các thụ thể của tế bào phổi so với chủng virus ban đầu. Nhưng Delta Plus dường như không nguy hiểm hơn đáng kể so với biến chủng Delta.

Virus SARS-CoV-2 có thể thay đổi theo hai cách cơ bản. Đầu tiên, virus trở nên dễ lây lan bằng cách liên kết tốt hơn với các thụ thể trong mũi, tái tạo nhanh hơn khi xâm nhập vào cơ thể hoặc trở nên hiệu quả trong việc truyền qua khí dung.

Thứ hai, virus có thể làm mất khả năng miễn dịch của cơ thể. Nhiều đột biến làm thay đổi protein gai trên bề mặt của virus khiến kháng thể khó nhận biết.

Hầu hết các đột biến đều có hại cho virus hoặc không có tác dụng. Nhưng một phần rất nhỏ giúp xuất hiện một biến thể mới.

Các nhà khoa học cho biết nghiên cứu của họ củng cố nhu cầu tiêm chủng rộng rãi và nhanh chóng. Có quá nhiều virus đang lưu hành. Đột biến là một trò chơi số. Virus càng có nhiều cơ hội đột biến, càng có nhiều khả năng tạo ra một biến thể thích nghi tốt hơn.

Bởi vậy, để giảm lo ngại về sự tiến hóa của virus, các nước nên đẩy nhanh việc tiêm chủng.

Một số nhà sản xuất vaccine đang chuẩn bị các công thức tùy chỉnh, dành riêng cho từng biến thể. Pfizer-BioNTech điều chỉnh một dạng vaccine của mình để nhắm mục tiêu vào protein gai của biến thể Delta nhưng chưa thử nghiệm trên người.

PV (th)

Xuất hiện biến chủng COVID-19 nguy hiểm hơn Delta

Thế giới biết gì về biến chủng Eta?

Có gì khác biệt trong '6 mũi nhọn' để đối phó biến chủng Delta của Mỹ?