Trong nỗ lực dần dỡ bỏ hạn chế, mở cửa trở lại một số hoạt động kinh tế khi chiến dịch tiêm chủng đại trà đạt bước tiến nhất định, nhiều quốc gia trên thế giới đã và đang áp dụng chính sách “thẻ xanh” (được gọi theo nhiều tên khác nhau ở mỗi nước, như chứng nhận kỹ thuật số về Covid-19; hộ chiếu Covid-19; hộ chiếu vaccine; giấy thông hành y tế; thẻ an toàn; thẻ thông hành Covid-19…) như một “tấm vé” cho phép người dân quay trở lại nhịp sống bình thường.
Các chuyên gia cho rằng “thẻ xanh” sẽ là xu thế của thế giới |
Bản đồ “thẻ xanh” trên thế giới
Lần đầu tiên được đưa vào sử dụng ở Israel, nhưng đến nay, nhiều quốc gia đang dần “số hóa” loại thẻ này, thường thông qua một ứng dụng cài đặt trên điện thoại, trong đó chứa một mã QR, xác nhận một người nào đó đã được tiêm vaccine Covid-19 đầy đủ, đã khỏi bệnh hoặc có xét nghiệm âm tính với virus SARS-CoV-2. Có thể nói, các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) chiếm phần lớn bản đồ “thẻ xanh” trên thế giới.
“Chứng nhận kỹ thuật số về Covid-19 của EU” có hiệu lực từ ngày 1-7-2021 sau khi Nghị viện châu Âu (EP) thông qua, được xem như công cụ tạo điều kiện đi lại thuận lợi cho người dân EU và là “chìa khóa” để mở cửa nền kinh tế, đặc biệt là ngành Du lịch.
Áo, Bỉ, Cộng hòa Cyprus, Đan Mạch, Pháp, Đức, Hy Lạp, Hungary, Ireland, Italia, Luxembourg, Hà Lan, Bồ Đào Nha và Slovenia đều đã áp dụng các hình thức khác nhau của “thẻ xanh”. Một số nước thành viên đã triển khai “thẻ xanh” quốc gia của riêng mình tương thích với chứng nhận số của EU, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại nội khối, như Đan Mạch và CH Cyprus. Tại Mỹ, những hình thức khác nhau của “thẻ xanh” Covid-19 như chứng nhận y tế điện tử hay hộ chiếu vaccine được áp dụng tại một số bang, trong đó có New York, California và Hawaii. Tại Canada, tỉnh British Columbia vận hành hệ thống “thẻ vaccine” điện tử từ ngày 13-9 cho người đã tiêm chủng ít nhất 1 mũi. Người có thẻ được phép vào nhà hàng, rạp chiếu phim, trung tâm thể thao và các điểm kinh doanh, dịch vụ không thiết yếu khác.
Là một trong những nước có tỷ lệ tiêm chủng cao nhất thế giới, Israel đã áp dụng “thẻ xanh” từ tháng 2-2021 khi dỡ bỏ các biện pháp phong tỏa và giãn cách, trong nỗ lực mà giới chức nước này gọi là giai đoạn 1 trở lại cuộc sống bình thường mới. Người dân có “thẻ xanh” sẽ được đi vào siêu thị, các địa điểm du lịch và vui chơi. Đến đầu tháng 6-2021, Israel thậm chí đã không còn cần áp dụng “thẻ xanh” nữa khi mức lây nhiễm toàn quốc giảm xuống dưới 20 ca/ngày. Tuy nhiên, đến ngày 23-7, Israel quay trở lại áp dụng “thẻ xanh” sau khi số ca lây nhiễm tăng mạnh do biến thể Delta.
Tại châu Á, Trung Quốc đã phát hành chứng nhận y tế điện tử - một dạng “vaccine pass” thể hiện tình trạng tiêm chủng và kết quả xét nghiệm còn hiệu lực của mỗi cá nhân. Nhiều địa điểm công cộng tại Trung Quốc đều yêu cầu người dân trình mã QR hợp lệ để được tiếp cận. Hàn Quốc thông báo cấp “hộ chiếu vaccine” theo hình thức kỹ thuật số thông qua ứng dụng trên điện thoại thông minh, nhằm khuyến khích người dân tiêm chủng và khôi phục hoạt động du lịch.
Chính phủ Nam Phi cũng đang cân nhắc áp dụng “thẻ xanh” vaccine Covid-19, có thể được dùng như chứng nhận đã tiêm chủng và dành cho nhiều mục đích, sự kiện khác nhau.
Trong bối cảnh các quốc gia đều xác định cần tìm cách thích ứng, sống chung an toàn với dịch Covid-19 thì “thẻ xanh” là “tấm vé” đưa mọi người trở lại với cuộc sống bình thường mới |
Việc sử dụng “thẻ xanh” linh hoạt tại các quốc gia
Việc áp dụng “thẻ xanh” khá linh hoạt, tùy theo tình hình dịch cũng như quan điểm chống dịch của từng quốc gia. Italia liên tục mở rộng yêu cầu áp dụng “thẻ xanh”. Từ ngày 6-8-2021, người dân Italia bắt buộc phải có “thẻ xanh” để tiếp cận các dịch vụ và hoạt động không thiết yếu như ngồi ăn trong không gian kín, nhà hàng, quán rượu; các sự kiện thể thao, các buổi biểu diễn; bảo tàng, nhà hát, rạp chiếu phim, công viên giải trí, sự kiện văn hóa và triển lãm; bể bơi, phòng tập gym, trung tâm chăm sóc sức khỏe.
Sau đó, Chính phủ Italia đã mở rộng yêu cầu “thẻ xanh” cho tất cả giáo viên, sinh viên đại học và những người sử dụng các phương tiện giao thông công cộng như máy bay, tàu cao tốc, phà, xe buýt đường dài từ ngày 1-9. Theo sắc lệnh vừa được Chính phủ Italia phê chuẩn ngày 16-9, từ ngày 15-10, bắt buộc tất cả các nhân viên công vụ và những người lao động trong khu vực tư nhân phải xuất trình “thẻ xanh” ở nơi làm việc.
Pháp yêu cầu trình “thẻ xanh” khi vào rạp chiếu phim, rạp hát, bảo tàng, quán bar, nhà hàng, quán cà phê, câu lạc bộ, một số trung tâm mua sắm lớn, vận tải đường dài, các sự kiện thể thao và các sự kiện công chúng. Việc sử dụng thẻ y tế này sẽ được áp dụng cho tất cả nhóm người trên 12 tuổi kể từ cuối tháng 9-2021. Các bang của Đức yêu cầu thẻ Covid-19 để đi ăn tại nhà hàng. Áo thì bao gồm dịch vụ cả gội đầu cắt tóc trong danh sách yêu cầu “thẻ xanh”. Luxembourg bao gồm các cửa hàng, còn Bồ Đào Nha thì áp dụng đối với cả khách sạn...
Khắc phục bất cập để trở thành “tấm vé” hiệu quả
Thụy Điển đã áp dụng “thẻ xanh” đối với người nước ngoài nhập cảnh và công dân di chuyển dễ dàng trong nội khối, song lại không yêu cầu thẻ này khi đi vào các địa điểm công cộng và hoạt động đông người vì muốn mở cửa những địa điểm này cho tất cả mọi người cùng một lúc. Một số nước đã điều chỉnh việc sử dụng “thẻ xanh” như Hà Lan đã phải tạm thời ngừng áp dụng sau khi số ca lây nhiễm tăng mạnh.
Các nước áp dụng công nghệ khác nhau để xây dựng mô hình “thẻ xanh số”. Đơn cử, “thẻ xanh” ở Israel thực chất là một mã QR được cấp cho những ai đã tiêm chủng đầy đủ. Mã này được lưu trữ trong một ứng dụng của điện thoại và có thể được truy xuất hoặc in ra giấy. Tại Australia, dự kiến cuối tháng 9 sẽ triển khai “hộ chiếu vaccine” giúp cho việc mở cửa trở lại các hoạt động đi lại trong nước và quốc tế một cách an toàn. Hộ chiếu của công dân Australia sẽ được liên kết với “thẻ xanh” số có mã QR được truy xuất thông qua ứng dụng di động Express Plus Medicare hoặc tài khoản myGov. Hộ chiếu này sẽ lưu trữ thông tin thiết yếu lên đến 72h trước khi lên máy bay.
Các chuyên gia cho biết tỷ lệ xét nghiệm trên toàn dân và độ bao phủ vaccine là một trong những điều kiện quan trọng để áp dụng “thẻ xanh”. Chính sách “thẻ xanh” cũng đã giúp một số nước khôi phục những hoạt động kinh tế nhất định mang tính thiết yếu ở trong nước, đồng thời khai thông một số hoạt động kinh tế với bên ngoài, đặc biệt là du lịch hàng không. Đan Mạch được coi là một trong những mô hình áp dụng “thẻ xanh” hiệu quả, sau hơn nửa năm, nước này vừa tái mở cửa nền kinh tế, vừa khống chế dịch bệnh thành công. Đây là một trong những quốc gia đầu tiên ở châu Âu áp dụng “thẻ xanh” được số hóa. Ông Lars Sandahl Soerensen - Tổng Giám đốc điều hành Hiệp hội Ngành nghề Đan Mạch (DI), tổ chức doanh nghiệp lớn nhất nước này với 18.000 doanh nghiệp sản xuất và dịch vụ, gọi “thẻ xanh” là một công cụ phi thường cho tình trạng bất thường và là con đường để giới doanh nghiệp Đan Mạch vượt qua cuộc khủng hoảng một cách hiệu quả.
Tuy nhiên, việc áp dụng “thẻ xanh” không phải lúc nào cũng thuận lợi. Tại Tây Ban Nha, chính quyền các vùng của nước này muốn áp dụng, song các Tòa án dân sự cấp cao vùng và Tòa án Tối cao Trung ương Tây Ban Nha lại không chấp nhận vì quan ngại về vấn đề quyền con người và phân biệt đối xử. Việc phát hành “thẻ xanh” vẫn tồn tại nhiều bất cập, vấn đề bảo mật những thông tin y tế nhạy cảm của người dân và quản lý “thẻ xanh” cũng tạo ra không ít thách thức. Mặc dù vậy, các chuyên gia cho rằng “thẻ xanh” sẽ là xu thế của thế giới, là “tấm vé” đưa mọi người trở lại với cuộc sống bình thường mới trong bối cảnh các nước đều xác định cần tìm cách thích ứng, sống chung an toàn với dịch Covid-19, bởi quan điểm không ca mắc Covid-19 đang cho thấy không khả thi trước sự xuất hiện của những biến thể siêu lây nhiễm.
Hải Long
Ngày đăng: 10:30 | 18/09/2021
/ anninhthudo.vn