BA.5 - biến thể mới nhất gây lo ngại dịch Covid-19 bùng phát trở lại

Âm thầm lây lan

Các đợt bùng phát Covid-19 tiếp diễn đã khiến hàng triệu người trên thế giới thiệt mạng và chỉ có vaccine mới giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh. Giờ đây, virus SARS-CoV-2 đang lây lan trở lại khi nó tiến hóa, “né” miễn dịch dẫn đến gia tăng số ca mắc và nhập viện. Phiên bản mới nhất cho thấy virus luôn thay đổi hình dạng - BA.5, là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy đại dịch còn lâu mới kết thúc.

Biến thể BA.5 thực ra đã được phát hiện từ đầu năm 2022. Ở châu Âu, các biến thể phụ của Omicron đang tăng đột biến, chiếm khoảng 25% số ca nhiễm mới. Tiến sĩ Michael Ryan, Giám đốc điều hành Chương trình Cấp cứu Y tế của WHO nói rằng, con số đó thực tế có thể cao hơn. BA.5 đang lây lan ở Trung Quốc, làm dấy lên lo lắng rằng, các thành phố lớn của nước này có thể sớm thực thi lại các biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt, dù chỉ mới được dỡ bỏ gần đây.

Biến thể này cũng đã trở thành chủng thống trị ở Mỹ, chiếm 65% các ca nhiễm mới vào tuần trước, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC). “Thông điệp mà tôi muốn gửi đến người dân Mỹ là: BA.5 là biến thể đang bị theo dõi chặt chẽ, nhưng quan trọng hơn cả là chúng tôi biết cách quản lý nó”, Tiến sĩ Ashish Jha, điều phối viên phản ứng về đại dịch Covid-19 của Nhà Trắng, cho biết trong một cuộc họp báo hôm 12-7. Về cách ứng phó với làn sóng mới, Tiến sĩ Ashish Jha kêu gọi những người Mỹ từ 50 tuổi trở lên tiêm mũi tăng cường thứ hai, vì khả năng miễn dịch có thể suy giảm khi các trường hợp Covid-19 gia tăng với sự thống trị của biến thể BA.5. Những người trưởng thành được tiêm đầy đủ thường ít phải nhập viện hơn những người không được tiêm chủng. Nhưng dữ liệu CDC cho thấy, chỉ khoảng 1/4 người lớn ở Mỹ trên 50 tuổi nhận được mũi bổ sung thứ hai như khuyến nghị.

Điều gì làm cho BA.5 khác biệt?

Ông Eric Topol, một bác sĩ tim mạch và Giáo sư y học phân tử tại Scripps Research, đã gọi BA.5 là “phiên bản tồi tệ nhất của loại virus mà chúng tôi từng thấy”. Ông giải thích trong một bản tin gần đây: “Nó đưa khả năng thoát miễn dịch, vốn đã mở rộng, lên cấp độ tiếp theo và như một chức năng của nó, khả năng lây truyền được nâng cao, vượt xa các phiên bản trước của Omicron”.

Nói cách khác, BA.5 có thể dễ dàng né tránh khả năng miễn dịch đối với các bệnh nhiễm trùng và vaccine trước đó, làm tăng nguy cơ tái nhiễm. Mặc dù, biến thể dường như không dẫn đến bệnh nặng hơn, bác sĩ Topol nói rằng với mức độ né tránh miễn dịch của BA.5, số ca nhập viện sẽ gia tăng như chúng ta đã thấy ở châu Âu hay những nơi khác mà biến thể đã bắt rễ. “Tin tốt là nó dường như không đi kèm với tình trạng nặng hay gây chết người như các biến thể trước đó, nhưng điều này chắc chắn là đáng lo ngại”, ông Topol nói thêm.

Tương tự, tuần trước chuyên gia của WHO cho biết, trong khi nhiều quốc gia châu Âu đang chứng kiến số ca nhập viện gia tăng, bệnh nhân nhập viện chăm sóc đặc biệt không gia tăng. Vì vậy, vaccine vẫn còn rất nhiều tác dụng và nguyên do của vấn đề hiện nay là những khoảng trống trong khả năng miễn dịch.

Tuy nhiên, một vấn đề lo ngại là việc giám sát Covid-19 trên toàn thế giới đang bị suy giảm. “Các biến thể phụ của Omicron, như BA.4 và BA.5, tiếp tục thúc đẩy làn sóng ca bệnh, nhập viện và tử vong trên khắp thế giới. Việc giám sát đã giảm đáng kể - bao gồm cả kiểm tra và giải trình tự - khiến việc đánh giá tác động của các biến thể đối với sự lây truyền, đặc điểm bệnh tật và hiệu quả của các biện pháp đối phó ngày càng trở nên khó khăn hơn”, Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết trong cuộc họp báo hôm 12-7. Ông Tedros nói thêm: “Các đợt virus mới chứng tỏ một lần nữa rằng, đại dịch Covid-19 chưa bao giờ kết thúc”.