Asian Cup 2019: Đỗ Hùng Dũng - con dao trong tay áo của HLV Park Hang-seo

Nhắc đến Hùng Dũng, bạn sẽ nghĩ tới một cầu thủ như thế nào? Với phần lớn CĐV Việt Nam, đó là một tiền vệ phòng ngự đơn thuần. Trong các đội bóng của Park Hang-seo, gần nhất là đội tuyển Việt Nam ở AFF Cup 2018, Hùng Dũng quả thật được yêu cầu chơi như một cầu thủ đánh chặn trước mặt hàng thủ. Nhưng ông Park, cũng như các CĐV của CLB Hà Nội, đều biết rằng Hùng Dũng có thể làm được nhiều hơn thế. Cùng với sự sa sút của Xuân Trường, HLV người Hàn Quốc hiểu rằng đã tới lúc ông cần khai thác nhiều hơn những phẩm chất tấn công của Hùng Dũng. Nếu "số 16" chơi tốt khi được đẩy lên gần khung thành, ông có thể kéo Quang Hải xuống vị trí tiền vệ trung tâm, từ đó giải quyết được bài toán triển khai và kiểm soát bóng.

Và nếu còn chút nghi ngờ nào về khả năng của Hùng Dũng trong vai trò mới, ông Park đã có thể quên chúng đi sau những gì cầu thủ của CLB Hà Nội thể hiện trong trận đấu với Jordan.

Hùng Dũng tham gia cùng lúc nhiều vai trò trong trận đấu với Jordan ở vòng 1/8. Ảnh: Anh Khoa.

Thực tế, Hùng Dũng vẫn xuất trận ở vị trí của một trong hai tiền vệ trung tâm, bên cạnh Huy Hùng, trong sơ đồ 5-4-1 khi không bóng của Việt Nam. Nhiệm vụ của anh vẫn là che chắn, không cho Jordan triển khai bóng qua trung lộ. Cùng với đó là gây sức ép, tranh chấp với mục tiêu phá, đoạt bóng khi đối phương tới gần vòng cấm. Hùng Dũng gây ra quả phạt gián tiếp, mà từ đó Jordan mở tỉ số, chính là Hùng Dũng trong vai trò này.

Sự đặc biệt chỉ xuất hiện khi Việt Nam có bóng. Triển khai bóng qua hàng tiền vệ trở thành một vấn đề lớn của Việt Nam khi Xuân Trường không đạt phong độ tốt. HLV Park Hang-seo từng cố gắng giải quyết vấn đề này bằng cách kéo Quang Hải xuống đá như một tiền vệ trung tâm ở Asiad 2018. Nhưng đó có thể xem là một thử nghiệm không thành công, do Quang Hải thiếu nhiều phẩm chất của một tiền vệ trung tâm, và khi có anh, tuyến giữa mất hẳn sự chắc chắn. Ngoài ra, kéo Quang Hải quá xa vòng cấm của đối phương cũng khiến Việt Nam mất đi tính sáng tạo và sự đột biến trong những pha tấn công.

Gần đây, ông Park xoay sang thử nghiệm một giải pháp khác, vẫn liên quan tới vai trò của Quang Hải. Nhưng thay vì cố định ở trung tâm hàng tiền vệ, ông sử dụng anh như một tiền vệ tổ chức "thời vụ". Khi Việt Nam có bóng Quang Hải vẫn lùi xuống để tổ chức, nhưng ngay sau khi đưa được quả bóng lên phía trên, anh sẽ lập tức dâng cao, trở lại với vị trí tiền vệ tấn công quen thuộc. Với cách sắp xếp mới, Quang Hải sẽ phải tiêu tốn nhiều năng lượng hơn, nhưng cái lợi là đối thủ không thể theo kèm, và khi Quang Hải nhận bóng ở tình huống tiếp theo, anh có thể bao quát được toàn bộ phần sân phòng ngự của đối thủ.

Lẽ đương nhiên, khi Quang Hải lùi xuống, sẽ có một người phải dâng lên, vừa để không giẫm chân với Hải, vừa để duy trì sự hiện diện ở những khu vực "nhạy cảm". Ở trận đấu với Iran, người được chọn là Xuân Trường. Nhưng cầu thủ của HAGL có vẻ không thoải mái với nhiệm vụ khá lạ lẫm này, và anh vẫn có xu hướng lùi xuống để xin bóng, do đó lại giẫm chân với Quang Hải. Người được chọn tiếp theo chính là Hùng Dũng.

Và có vẻ như ông Park đã quay trúng ô "độc đắc".

Cách bố trí hàng tiền vệ của Việt Nam ở trận đấu với Jordan.

Hình ảnh trên cho thấy một cách triển khai quen thuộc của Việt Nam trong trận đấu với Jordan. Khi đội nhà có bóng, Quang Hải lùi xuống rất sâu, thậm chí sâu hơn cả tiền vệ phòng ngự còn lại là Huy Hùng, để nhận và triển khai. Trong khi đó, Hùng Dũng đã dâng lên rất cao. Có thể thấy là Hùng Dũng di chuyển với ý đồ kéo một trong hai tiền vệ phòng ngự của đối phương xuống sâu, từ đó tạo ra một khoảng trống ở tuyến giữa của đối thủ. Quang Hải, sau khi chuyền bóng, sẽ lập tức tấn công vào khoảng trống này:

Hùng Dũng dâng cao làm "chim mồi", tạo ra khoảng trống cho Quang Hải.

Việc có một cầu thủ như Hùng Dũng xuất hiện gần hàng phòng ngự của đối phương có nhiều tác dụng. Thứ nhất, anh sẽ ghim các hậu vệ và có thể cả tiền vệ phòng ngự của đối phương xuống, để ngăn không cho họ thu hẹp khoảng cách với hàng tiền vệ, mở ra không gian chơi bóng cho các đồng đội. Thứ hai, nếu lên bóng thành công, Việt Nam sẽ có sẵn một cầu thủ có khả năng tranh chấp tốt ở sát vòng cấm của đối phương, sẵn sàng đón lõng các tình huống bóng hai, hoặc gây sức ép ngăn không có đối phương phản công. Từ những tình huống như thế, Hùng Dũng đã có hai pha dứt điểm rất nguy hiểm, ở cuối hiệp một và ở giữa hiệp hai.

Trong điều kiện thuận lợi, Hùng Dũng sẵn sàng tìm kiếm và nhận bóng trong những khoảng trống trong hệ thống phòng ngự của đối phương, ở vị trí bình thường thuộc về Quang Hải. Đây thực tế mới là cách chơi quen thuộc của anh ở CLB Hà Nội. Ở đó, với những đồng đội có khả năng phòng ngự tốt phía sau như Thái Quý hay Moses Oloya, Hùng Dũng thường được dâng cao để chơi như một tiền vệ công, và những pha phối hợp giữa anh với hậu vệ phải Văn Kiên trở thành miếng đánh quan trọng của CLB Hà Nội.

Hùng Dũng chơi cao nhất trong số ba tiền vệ, ở vị trí thường thấy trước đây của Quang Hải.

Nhưng vai trò đáng nói nhất của Hùng Dũng trong lối chơi mà HLV Park Hang-seo đang cố gắng xây dựng là một "free man" (người tự do). Với nhiều HLV, chiến thuật bóng đá dù đơn giản hay phức tạp đều có thể quy về một khẩu quyết: tìm kiếm "free man". Sự xuất hiện của một người như thế có thể tạo ra sự vượt trội về quân số ở khu vực mà đội bóng đó muốn kiểm soát - ví dụ ở biên hay ở trung lộ - và mở ra những hướng thoát bóng hiệu quả mà đơn giản. Những pha di chuyển người thứ ba (third man run) đang được HLV Ole Gunnar Solskjaer áp dụng ở Man Utd chính là một thực tiễn rất phổ biến của khái niệm này.

Sự xuất hiện của Hùng Dũng đã giúp Văn Đức có thêm một hướng để thoát bóng, sau khi đối thủ đã tạo được thế 3 đấu 3 ở trung lộ.

Chính những pha di chuyển người thứ ba táo bạo của Hùng Dũng đã giúp Việt Nam không ít lần khai thác được khoảng trống sau lưng hàng phòng ngự của Jordan. Việc có thêm một người chịu khó di chuyển ra sau lưng hàng thủ đối phương (ngoài Văn Đức) là rất quan trọng, nhất là khi tiền đạo đá chính là Công Phượng - người có xu hướng giật lại để nhận bóng nên lối chơi của Việt Nam thường thiếu chiều sâu (depth). Khi nhận thấy lối chơi của chúng ta không đủ chiều sâu, đối phương có thể thoải mái đẩy hàng thủ cao lên, gần với hàng tiền vệ hơn, bóp nghẹt không gian chơi bóng của các cầu thủ tấn công của Việt Nam.

Hùng Dũng dâng cao, mở ra rất nhiều lựa chọn cho các đồng đội.

Hình ảnh trên cho thấy một pha di chuyển người thứ ba xuất sắc của Hùng Dũng. Khi Duy Mạnh và Trọng Hoàng đang phối hợp bên cánh phải, Hùng Dũng đã chạy một mạch từ vị trí tiền vệ trung tâm về phía cột cờ góc để sẵn sàng nhận bóng như một tiền đạo phải. Ở tình huống này, có ít nhất hai cầu thủ của Jordan bị pha di chuyển của Hùng Dũng lôi kéo. Họ buộc phải lùi lại để lấp vào khoảng trống mà Hùng Dũng định khai thác. Cầu thủ có bóng của Việt Nam được đặt trước hai lựa chọn tốt, hoặc là tiếp tục giữ bóng để phối hợp do đã tạo được thế 3 đánh 2 tạm thời, hoặc chuyền một chạm cho Hùng Dũng. Và lựa chọn thứ hai đã xảy ra.

Chính những pha di chuyển như thế của Hùng Dũng là một trong những yếu tố tạo nên sự khác biệt về mặt thế trận giữa hai hiệp. Ở hiệp một, "free man" của Việt Nam có vẻ chưa thoải mái lắm trong vai trò còn khá mới với anh, chưa kể tâm lý chung của cả đội là vẫn e dè trước đối thủ nên không dám dâng lên quá nhiều. Hệ quả là chúng ta không thể đẩy được đội hình lên, các cầu thủ chạy cánh có rất ít cơ hội để áp sát một phần ba sân phòng ngự của đối thủ, do đó lối chơi không có đủ chiều rộng (width). Nhưng sang hiệp hai, cả Văn Hậu lẫn Trọng Hoàng đều túc trực bên phần sân của Jordan, vừa mở rộng được biên độ cho những pha tấn công, vừa đẩy đối phương xuống sâu hơn.

Việt Nam đẩy cao đội hình: các cầu thủ chiếm được vị trí và Trọng Hoàng không bị đeo kèm.

Tình huống dẫn tới bàn gỡ hòa của Công Phượng là một kiểu phối hợp như thế. Trước khi Trọng Hoàng có pha tạt bóng chuẩn xác vào trong, Hùng Dũng đã di chuyển ra gần đường biên để chơi như một tiền vệ cánh. Sự có mặt của anh khiến cho tiền vệ trái của Jordan lưỡng lự không dám áp sát Trọng Hoàng. "Số 8" do đó có đủ thời gian để thực hiện tới hai nhịp đẩy bóng, trước khi nắn nót thực hiện cú tạt vào trong. Trọng Hoàng đã có một khoảng thời gian vàng, và Hùng Dũng là người đã "mua" cho anh.

Nói chung, cùng với Quang Hải và hai cầu thủ chạy cánh, Hùng Dũng đã phải cáng đáng một khối lượng công việc nặng nề nhất của Việt Nam ở trận đấu với Jordan. Anh vừa là người tranh chấp để bảo vệ khu vực trước mặt hàng thủ, vừa tham gia triển khai bóng, lại vừa góp mặt trong những pha tấn công. Làm được cùng một lúc từng ấy việc không phải là điều dễ dàng. Và dù Hùng Dũng đã hoàn thành quá tốt nhiệm vụ, cũng không phải ai cũng nhận ra tầm quan trọng của anh trên sân.

Sắp tới, Hùng Dũng có thể sẽ còn thể hiện ấn tượng hơn khi được chơi nhiều hơn, quen vị trí hơn. Đến lúc ấy, Việt Nam sẽ có lời giải cho bài toán hàng tiền vệ đã khiến HLV Park Hang-seo đau đầu suốt thời gian dài vừa qua.

Minh Khiêm

Hùng Dũng: \'Ban huấn luyện đã có phương án với những đội bóng Tây Á\' Trước những đối thủ cao to tới từ Tây Á tại Asian Cup 2019, tiền vệ Đỗ Hùng Dũng tin rằng ban huấn luyện tuyển ...

Hùng Dũng trở lại đá cặp với Huy Hùng, Đức Chinh dự bị Đây là lần đầu HLV Park sử dụng cặp tiền vệ trung tâm Hùng Dũng - Huy Hùng tại AFF Cup 2018. Bộ đôi này ...