AI trong điện ảnh: Bước tiến công nghệ hay ranh giới nguy hiểm?

Trong kỷ nguyên công nghệ số, nhiều nhà sản xuất sử dụng AI trong đồ họa hay hậu kỳ. Nhưng giờ đây, trí tuệ nhân tạo còn đang lấn sâu vào nhiều khía cạnh cốt lõi của sáng tạo của điện ảnh.

'Cứu phim' bằng công nghệ

Những ngày qua, phim điện ảnh Chốt đơn gây bàn tán khi quyết định sử dụng AI để thay thế gương mặt nữ chính Thùy Tiên.

Theo chia sẻ từ nhà sản xuất, toàn bộ các cảnh quay có sự xuất hiện của Thùy Tiên được tái cấu trúc bằng các công nghệ tạo sinh như AI face, digital human và visual effects – VFX (kỹ xảo số) trong suốt gần 200 ngày hậu kỳ, dưới sự kiểm soát chặt chẽ của đạo diễn.

Đây là giải pháp kỹ thuật bắt buộc để bảo đảm tiến độ phát hành, đặc biệt trong bối cảnh vai diễn vướng tranh cãi pháp lý ngay trước thềm ra mắt.

Tuy nhiên, việc can thiệp bằng AI khiến hình ảnh nữ chính trở nên thiếu tự nhiên, biểu cảm gượng gạo, đặc biệt ở các phân đoạn chuyển cảnh hoặc thay đổi cảm xúc. Việc sử dụng giọng lồng tiếng thay thế cũng làm giảm độ chân thực, ảnh hưởng phần nào đến trải nghiệm xem phim. Thay đổi này hiện gây ra nhiều ý kiến trái chiều trên mạng xã hội.

Hình ảnh AI thay thế Thùy Tiên gây tranh cãi.

Bộ phim đầu tiên của Việt Nam có diễn viên chính từ AI được phát hành trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo đang tham gia sâu rộng vào nền điện ảnh toàn cầu.

Thực tế, điện ảnh quốc tế từng đối mặt với những câu chuyện tương tự, từ việc tái tạo vai diễn của Paul Walker để hoàn thành Fast & Furious 7, đến việc hồi sinh vai diễn Grand Moff Tarkin, do diễn viên quá cố Peter Cushing thể hiện trong bộ phim Rogue One: A Star Wars Story.

Bộ phim truyền hình cổ trang Cẩm Nguyệt Như Ca của Trung Quốc vừa mới lên sóng cũng buộc phải sử dụng công nghệ để thay vai của diễn viên Lý Minh Đức khi anh vướng vào vòng lao lý, để cứu vãn tình hình.

Từ Hollywood đến Hoa ngữ, những ví dụ này cho thấy thực tế việc thay thế một diễn viên không còn là câu chuyện xa vời. Hiện đây là lựa chọn khả thi, thậm chí dần trở thành một nước đi trên bàn cờ sáng tạo.

AI là bước tiến hay ngưỡng nguy hiểm của điện ảnh?

Không chỉ dùng để "chữa cháy", việc AI được sử dụng như một công cụ sáng tạo cũng đang trở thành xu hướng.

Trên thế giới, hãng phim 20th Century Fox từng sử dụng trí tuệ nhân tạo để phân tích kịch bản, giúp đưa ra quyết định về cốt truyện và chủ đề. Ở phần tiền kỳ, các hãng phim như Warner Bros dùng phần mềm AI đánh giá diễn viên, dự đoán doanh thu, sàng lọc cảnh quay để tìm kiếm địa điểm lý tưởng, tiết kiệm thời gian và công sức.

Hình ảnh trong dự án điện ảnh AI của đạo diễn Phạm Vĩnh Khương.

Chia sẻ với phóng viên Báo Điện tử VTC News, đạo diễn Phạm Vĩnh Khương cho rằng việc áp dụng AI vào phim ảnh vừa điểm mạnh, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế.

Điểm mạnh của AI trong ứng dụng sản xuất phim đầu tiên là tiết kiệm kinh phí sản xuất, nhân lực, thời gian... Ngoài ra AI cũng hỗ trợ chúng ta bứt phá nhiều giới hạn về kỹ thuật, vì thực tế công cụ này hỗ trợ việc sáng tạo nội dung, hình ảnh rất tốt, cơ bản không có giới hạn, giới hạn duy nhất là trí tưởng tượng và sự sáng tạo của con người.

Tuy nhiên nhược điểm của AI là "quá nhiều mà chắc chắn sẽ không bao giờ kể hết". "Điển hình dễ thấy nhất là sự tăng sinh hành động ngữ cảnh thiếu kiểm soát, dù liên tục cải thiện và cập nhật nhưng vẫn chưa thực sự giữ trọn vẹn được tính liền mạch, nhất quán về nhân vật và bối cảnh hoặc các chi tiết trong khung hình", anh cho biết.

Đạo diễn Vĩnh Khương cũng khẳng định AI vốn không thể thay thế con người mà chỉ thay thế những người không biết sử dụng công nghệ, hay cá nhân không đủ thực lực chứng minh mình có trọng lượng hơn trí tuệ nhân tạo.

"Theo tôi, AI sẽ thay đổi đáng kể và làm đảo lộn ngành điện ảnh trong 5-10 năm tới. Trí tuệ nhân tạo sẽ tham gia đáng kể vào các công đoạn và quy trình sản xuất.

Tuy nhiên, tôi tin những bộ phim điện ảnh sản xuất thương mại vẫn sẽ cần ê-kíp truyền thống tại tiền kỳ, vì để AI chi phối tốt được tiền kỳ, thay thế được tối đa hoặc hoàn toàn VFX, CGI nó sẽ không phải câu chuyện 5-10 năm, mà có khi sẽ phải là 20 năm hoặc hơn thế nữa", đạo diễn nói.

Nhà phê bình Nguyên Lê thì nhận định điện ảnh Việt đang trong cuộc đua toàn cầu về ứng dụng AI. Dù đang tiên phong về mặt thông điệp, chạy theo về mặt kinh nghiệm, song điện ảnh nước nhà lại đứng trước nguy cơ theo xu hướng vì mang tính giải quyết vấn đề hơn là nuôi dưỡng sáng tạo.

"Tôi tin con người vẫn kỳ diệu, và họ vẫn chưa tìm ra hết hay thấu hiểu hẳn tài năng mình đang có. Tôi vẫn tin là nhiều khán giả, nhiều cá nhân biết thưởng thức sâu sắc vẫn sẽ muốn chờ cho tác phẩm chỉn chu hơn, có tôn vinh và tôn trọng công sức nghệ thuật hơn", anh nhận định.

Hệ lụy của việc lạm dụng AI

Dù một số chuyên gia nhận định dùng AI như công cụ kỹ thuật số mới trong ngành làm phim là xu hướng tất yếu, song khi AI bắt đầu mon men “thế chỗ” diễn viên, nó thổi bùng lên làn sóng tranh cãi về đạo đức nghề nghiệp, cũng như những lỗ hổng pháp lý trong ngành công nghiệp sáng tạo này.

Đạo diễn Vĩnh Khương cho rằng ngành điện ảnh nội địa cần sớm xây dựng hành lang pháp lý rõ ràng về việc sử dụng công nghệ AI trong sản xuất phim. Bên cạnh đó, cần nâng cao ý thức đạo đức nghề nghiệp trong việc xử lý khủng hoảng truyền thông.

Thành Long nhận tranh cãi khi được “trẻ hóa” bằng AI.

Tuy vậy, anh cho rằng bản thân con người quá lạm dụng, sa đà vào việc gì cũng không tốt, chứ không riêng AI. Con người sẽ phải là những nhân tố quyết định để công nghệ trở nên tích cực hay tiêu cực, lợi ích hay không lợi ích.

"Bước tiến và dòng chảy công nghệ là sự đổi mới từng ngày từng giờ, chẳng ai có thể ngăn cản. Khi chúng ta là người giỏi, dù kể chuyện bằng cách nào cũng sẽ đem lại sự thu hút và cảm xúc nhất định, công cụ chỉ là giải pháp hỗ trợ, tư duy nghệ thuật và màu sắc riêng biệt của cá nhân chúng ta mới là giải pháp thành công", anh nói.

Nghệ thuật đang cho thấy sự cởi mở với công nghệ, nhưng đồng thời cũng là thị trường đầy thách thức với những kỳ vọng cao từ khán giả. Các nhà sản xuất cần học cách khai thác AI một cách thông minh, biến nó thành một phần của quy trình sáng tạo chứ không phải là giải pháp thay thế.

Thành công của AI trong nghệ thuật không nằm ở việc nó có thể làm được gì, mà là ở cách con người biết sử dụng nó để tạo ra giá trị thực sự cho khán giả.

https://vtcnews.vn/ai-trong-dien-anh-buoc-tien-cong-nghe-hay-ranh-gioi-nguy-hiem-ar959316.html