Đội ngũ y, bác sĩ Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đắn đo, trăn trở rất nhiều trước khi quyết định thực hiện ca ghép đồng thời tim và phổi đầu tiên tại Việt Nam.
Người phụ nữ 38 tuổi, quê Ninh Bình, nằm viện suốt thời gian dài vì căn bệnh tim bẩm sinh phức tạp (hội chứng Eisenmenger), suy tim phải nặng và hở van ba lá. Bệnh tình của chị diễn biến xấu nhanh chóng do không điều trị đều, đến mức các bác sĩ tiên lượng chị có thể qua đời bất cứ lúc nào.
Bác sĩ Phạm Hữu Lư, Phó Trưởng khoa Tim mạch và Lồng ngực, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, nhớ lại: "Chúng tôi nghĩ đây có lẽ là lần cuối cùng bệnh nhân nằm viện nếu không tìm được tạng ghép".
Đúng vào thời điểm tưởng chừng như vô vọng, một tia hy vọng lóe lên khi có người hiến tạng chết não 34 tuổi phù hợp. Tuy nhiên, quyết định ghép đồng thời cả tim và phổi lại đặt ra thách thức lớn: nếu ca phẫu thuật không thành công, cơ hội sống của hai bệnh nhân khác cũng sẽ mất đi.
Đứng trước sinh mệnh đang cận kề bờ vực, đội ngũ y bác sĩ đưa ra quyết định táo bạo dựa trên nguyên tắc nhân văn cao cả: ưu tiên người bệnh nặng nhất.
Ca phẫu thuật diễn ra vào tháng 7/2025, với sự tham gia của 40 chuyên gia đầu ngành.
Ca phẫu thuật diễn ra vào tháng 7/2025, với sự tham gia của hơn 40 chuyên gia đầu ngành. Suốt 7 tiếng đồng hồ căng thẳng, ê-kíp mổ làm việc hết sức tỉ mỉ.
Các bác sĩ phải sử dụng hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể để thay thế hoàn toàn chức năng của tim và phổi, đồng thời điều chỉnh kích thước phổi hiến sao cho vừa vặn với lồng ngực của người bệnh. Một trong những điểm nhấn kỹ thuật là việc áp dụng phương pháp nối phế quản gốc mới, nhằm tối ưu hóa việc tưới máu, giúp tạng ghép phục hồi tốt nhất.
Một thách thức lớn khác xuất hiện sau phẫu thuật là việc cân bằng liều thuốc ức chế miễn dịch. Bệnh nhân cần liều mạnh để tránh thải ghép, nhưng điều này lại tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng từ vi khuẩn đa kháng trong phổi hiến.
Để giải quyết bài toán phức tạp này, các bác sĩ kết hợp gần 40 loại thuốc, sử dụng kỹ thuật siêu lọc máu để bảo vệ chức năng thận, và liên tục điều chỉnh kháng sinh.
Bằng tất cả sự nỗ lực, ca ghép đã thành công. Chức năng tim phổi của người bệnh đang phục hồi rất khả quan.
"Chúng tôi đã trả được cho mẹ của bệnh nhân một người con, trả cho con trai 13 tuổi một người mẹ và trả cho các em của bệnh nhân một người chị khỏe mạnh. Đây là điều chúng tôi rất hạnh phúc", tiến sĩ, bác sĩ Dương Đức Hùng, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức xúc động chia sẻ.
Lời chia sẻ ấy đã chạm đến trái tim của bà Vũ Thị Đức - mẹ của bệnh nhân. Bà nghẹn ngào kể lại những tháng ngày lo lắng, khi con gái phải ngồi xe lăn, sức khỏe yếu đến mức không thể tự đi lại. “Nhìn thấy con đi vào phòng mổ, tôi chỉ biết giơ tay chào con rơi nước mắt mà không biết nói sao. Khi ca mổ thành công, cả đêm tôi không ngủ được. Bây giờ phấn khởi lắm".
Tiên lượng bệnh nhân có thể xuất viện sớm nếu không có diễn biến bất thường.
TS.BS Phạm Tiến Quân, Trưởng khoa Hồi sức tích cực Tim mạch và Lồng ngực, Bệnh viện Việt Đức, cho biết tình trạng của bệnh nhân sau ca ghép tim phổi đầu tiên hoàn toàn ổn định.
Sau 23 ngày phẫu thuật, bệnh nhân có thể giao tiếp, thở và chức năng tim đều tốt. Bệnh nhân có thể tự ăn và đang trong giai đoạn hồi phục tích cực. Bác sĩ Quân tiên lượng bệnh nhân có thể xuất viện trong khoảng hai tuần nữa nếu không có diễn biến bất thường.
Khi xuất viện, bệnh nhân sẽ phải tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị, bao gồm việc uống thuốc ức chế miễn dịch chống thải ghép theo phác đồ. Về lối sống, bệnh nhân cần duy trì một thói quen lành mạnh, ăn chín uống sôi và tuyệt đối không ăn đồ sống hay tái.
Thành công của ca ghép này không chỉ là thành quả của riêng ê-kíp mà còn là nỗ lực chung của toàn ngành y tế Việt Nam. Theo TS.BS Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), thành công này tạo tiền đề để Bộ Y tế hoàn thiện quy trình ghép tạng, thúc đẩy lĩnh vực này phát triển mạnh mẽ hơn trong tương lai.
Đây là một trong những ca phẫu thuật phức tạp nhất trong ngành y, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ của nhiều chuyên khoa, với kỹ thuật phẫu thuật và hồi sức tiên tiến nhất. Trên thế giới, mỗi năm chỉ có khoảng 100 ca ghép tương tự do yêu cầu nguồn tạng hiếm và độ khó cao.
Chính vì thế, thành công của Việt Nam đã khẳng định vị thế của y học nước nhà trên bản đồ ghép tạng của thế giới, đồng thời mở ra một hướng điều trị mới đầy hy vọng cho các bệnh nhân tim - phổi giai đoạn cuối.
Ngày đăng: 20:45 | 15/08/2025
Như Loan / VTC News